کویر مرنجاب یکی از زیباترین نقاط کویری ایران

ارتفاع متوسط کویر مرنجاب از سطح آبهای آزاد در حدود ۸۵۰ متر می‌باشد و بلندترین نقطه این جزیره در حدود ۸۸۰ متر بالاتر از سطح دریای آزاد می‌باشد و لازم است ذکر شود امنیت، اعتدال نسبی، تنوع جاذبه‌های گردشگری، تنوع گونه‌های جانوری و پوشش گیاهی مناطق کویری فضای مناسبی را جهت گردشگری و سرمایه‌گذاری در این منطقه فراهم نموده است و گردشگران بسیاری را به این منطقه می‌کشاند. قسمت عمده این کویر پوشیده از تپه‌های شنی و ریگزار است. کویر مرنجاب از نظر پوشش گیاهی بسیار غنی است. عمده پوشش گیاهی منطقه شامل گیاهان شور پسند از جمله درختهای گز و تاق و بوته‌های قیچ است.

………

………..

پوشش جانوری کویر مرنجاب

پوشش جانوری منطقه به دلیل وجود آب و غذای فراوان بسیار غنی است. از جمله حیوانات موجود می‌توان به گرگ، شغال، کفتار، روباه شنی، گربه شنی، بزمجه، آفتاب‌پرست، انواع مارمولک، مار، عقرب، تیهو، عقاب، شاهین اشاره کرد. در سال اخیر یک جفت یوزپلنگ نیز در منطقه مرنجاب مشاهده شده‌است. به گفته ساکنان محلی هم اکنون ۲۱ قلاده یوزپلنگ در این منطقه وجود دارد.
اسم کویر مرنجاب را شاه عباس صفوی انتخاب کرد؛ البته خودش هم خبر ندارد؛ حتی آن زمان که در هر شهر و مسیری کاروانسرا می‌ساخت، اصلاً به ذهنش نرسیده بود برای کویر بیسر و ته مرنجاب هم قلعه بسازد. اما همین که تاجیک‌ها و افغان‌ها به اصفهان و نقاط مرکزی رسیدند شاه صفوی جای خالی یک قلعه نظامی که ۵۰۰ سرباز از آن نگاهبانی کنند را حس کرد. آن هم در مسیری به نام جاده ابریشم که بین اروپا و چین در تردد بود. کویر مرنجاب اصلاً اسم و رسمش را از همین کاروانسرا و قناتی که آب شیرین تراوش می‌کند، گرفته است.

…………..

………

 نقاط دیدنی کویر مرنجاب

کویر مرنجاب یکی از زیباترین نقاط کویری ایران محسوب می‌شود. تپه‌های شنی بلند و جنگلهای تاق جلوه زیبایی به این منطقه بخشیده‌است. دریاچه نمک آران و بیدگل و جزیره سرگردان از دیگر نقاط دیدنی منطقه محسوب می‌شوند. لازم است ذکر شود جزیره سرگردانی در دریای بیکران کویر، به جز یک یا دو ماه از سال که به دلیل بارندگی در منطقه، قابل مشاهده می‌شود، در سایر ایام سال به نمکزار تبدیل می‌گردد.
چاه تاریخی دستکن در قسمت شرق کویر، محل آبشخور شترهای کاروانها بوده‌است. قلعه مرنجاب، کاروانسرایی است در کویر که در مسیر راه ابریشم قرار دارد و کاروانها برای سفر به خراسان، اصفهان، ری و بالعکس از این مسیر می‌گذشتند. همچنین منطقه بیابانی ریگ شق (در گویش محلی رق شق) منطقه‌ای بیابانی شمال شهرستان بادرود اصفهان، ادامه ریگزار بزرگ بند ریگ است، ارتفاع بلندترین تپه‌های ماسه‌ای ریگ شرق حدوداً ۷۰ مترمی باشد.

……….

……….

در کنار تپه‌های شنی که اصلی‌ترین جاذبه کویرند، وجود قلعه کرشاهی و جزیره سرگردان در کویر مرنجاب، دربارهٔ دلیل ساخت این قلعه و کاروانسرا در کنار دریاچه نمک، نقل است که شاه عباس با وجود ایجاد کاروانسرا و قلعه‌های متعدد در سراسر کشور، در این منطقه تأسیسات دفاعی تعبیه نکرده بود، چون تا آن زمان دشمنان به خاطر دریاچه نمک و گستره کویر، از این سوی به پایتخت هجوم نبرده بودند. حمله ازبکها و افغانها از طریق دریاچه نمک به کاشان که تا اصفهان پیش رفتند، شاه عباس را به صرافت انداخت تا در سال ۱۰۱۲ قمری سریعاً یک پایگاه نظامی در این منطقه ایجاد کند و جلوی تهدید را بگیرد. بالای کاروانسرا به شکل سنگرهای دیدبانی است و ذکر شده‌است که همیشه ۵۰۰ پاسدار مسلح در قلعه حضور داشتند و امنیت عبور کالا از چین به اروپا و بالعکس را در این منطقه تأمین می‌کردند.

…….

………

قنات کنار کاروانسرا که برکه بزرگی به وجود آورده‌است، آب شیرین دارد و این در کویر نمک و شوره زار یک پدیده بسیار منحصر به فرد است. کاروانسرای مرنجاب در قلب کویر کاروانسرای مرنجاب در موقعیت جغرافیاییِ’۷و °۳۴ عرض جغرافیایی و ’۴۸و °۵۱ طول جغرافیایی، در ارتفاع ۸۱۰ متری از سطح دریای آزاد در حاشیه جنوبی دریاچه قم واقع شده‌است. بیرون قلعه برکه‌ای وجود دارد که آب آن از دو چشمه آب شور و آب شیرین تأمین می‌شود و این دو چشمه با هم به سطح زمین می‌آیند که در عین حال وجود یک چشمه آب شیرین در کویر نمک، باعث تعجب بسیاری از زمین شناسان گشته است. مرنجاب از دهستان کویرات شهرستان آران و بیدگل و در ۵۰ کیلومتری شمال شرق مرکز این شهرستان قرار دارد.

……….

………

راه‌های ورود به منطقه مرنجاب

مسیر اول: مسیر شهر آران و بیدگل به سمت پادگان ارتش و سپس جاده خاکی مرنجاب که پس از طی مسافتی در حدود ۴۵ کیلومتر به مرنجاب می‌رسد

مسیر دوم: مسیر پارک ملی کویر است که از پیشوا آغاز شده و سپس مبارکیه (۱۵ ک. م) – قصر بهرام (۶۰ ک. م) – کاروانسرای سفیدآب (۸۰ ک. م) – و سپس مرنجاب (۵۰ ک. م) می‌باشد. شایان ذکر است تردد در این جاده تا سفیدآب نیاز به مجوز از سازمان حفاظت از محیط زیست استان سمنان دارد.

مسیر سوم: مسیر آران و بیدگل به ابوزیدآباد و سپس کاروانسرای سفیدآب و مرنجاب می‌باشد.

……..

آشنایی با مسجد جامع جورجیر ، اصفهان

سردر مسجد جورجیر یکی از قدیمی ترین بناهای تاریخی دوره دیلمی و نمونه بارز آجرکاری و گره سازی به سبک رازی از دوره سلجوقیان و قدیمی تر از گنبد تاج الملک در مسجد جامع عتیق اصفهان است .

………

………

با اینکه در ساخت این سردر خیال انگیز، رنگ و لعاب کاشی به کار نبرده شده است اما زیبایی نقوش و جلال و جمالش آدمی را به وجد می آورد.
این سردر زیبا روزگاری مردمان را به درون بنایی باشکوه به نام مسجد جامع جورجیر (گور گیر) یا مسجد جامع صغیر (در مقابل مسجد عتیق یا جامع کبیر) در انتهای بازار رنگرزان هدایت می کرده است؛ مافروخی در کتاب «محاسن اصفهان» در توصیف این مسجد آورده که این بنا توسط صاحب بن عباد ساخته شده و دارای شبستان ها، خانقاه ها، کتابخانه و مدارسی بوده است. وی متذکر می شود که این مسجد، از مسجد جامع اصفهان کوچک تر، ولی از آن زیباتر و مستحکم تر بوده است.

………………………..
متاسفانه در پی حمله خانمان سوز مغول به ایران، بجز همین سردر، بقیه بخش های آن همچون مناره بی نظیر یک صد متری اش ویران شد و بعدها در دوران صفوی، مسجد حکیم به همت «حکیم محمد داوود» پزشک شاه عباس دوم در جای آن ساخته شد. اما این سردر با شکوه به عنوان نمونه ای عالی از هنر معماری دوران دیلمی، تنها بازمانده مسجد جورجیر است که برایمان به یادگار مانده است.

………………………..
این سبک که از ری برخاسته، مبتنی بر استفاده از آجر در ابعاد کوچک برای ایجاد نقوش مختلف هندسی در کالبد بنا و تزیین چشمگیر آن بوده است. در سردر جورجیر، هنر آجرکاری در بخش های سازه ای و تزئینی به قوت و استادانه در دل یکدیگر به کار رفته است.

……….

………..

نقوش یگانه به کار رفته در سردر جورجیر آمیخته ای است از طرح های خطی هفت شاخه، کتبیه های کوفی، طرح های گل و برگ، شمعدان های سه شاخه، نقوش پایه شمعدان، نقش لاله گون، طرح های هندسی، نقش هایی شبیه حروف عبری و پهلوی، شمسه هشت، درخت و  پرنده، غنچه های محدب، نقوش گیاهی بال مانند، تزیینات زنجیری، شمعدان هفت شاخه، و گل های سه پر لاله مانند که هر یک هماهنگ با دیگر نقوش در جای خود نشسته اند.

………………………..
شاخص ترین ویژگی سردر جورجیر یک قوس شکنج یا کنگره ای بزرگ یازده پر بر فراز آن است که در نوع خود بی نظیر است و پشت بغل های آن با نقوش چلیپای ایرانی تزئین شده است. نمونه های کوچک تری از این کمان شکنج را با پنج پر بر فراز دو تاق نمای کوچک تر در دیواره های جانبی سردر می توان دید که در بالا و پایین شبدری پنج پر آن ها، نقوش شمسه هشت و نقوش شبیه حروف الفبای پهلوی و عبری به کار رفته است که نشانه ای از توجه سازندگان بنا به نمادهای ادیان گوناگون است.
از کتیبه سردر دیلمی جورجیر که به خط کوفی گچ بری شده بود، در طرف راست فقط عبارت «بسم الله الرحمن الرحیم» و در طرف چپ سردر، عبارت «بالقسط لاالله الا هوالعزیز الحکیم» برجای مانده و بقیه کتیبه از بین رفته است. در نماهای خارجی طرفین سردر و در داخل تاق نماهای آجری آن عبارات «لااله الاالله»، «محمد رسول الله»، «القدره لله»، «العظمه لله»، «سبحان الله»، «الحمد لله» به خط کوفی گچ بری شده و باقی مانده است.

………

…………

از پایین تا بالای فرورفتگی دیوار سمت راست بیرونی سردر، پنج جفت نقش شمعدان مانند تکرار شده است که در بالای هر هفت نقش شمعدان، کتیبه ای مستطیل شکل دربرگیرنده عبارات قرآنی به خط کوفی دیده می شود. در هر نقش شمعدان مانند، در طرفین یک شاخه اصلی، سه جفت شاخه با زاویه شکست ۹۰ درجه بر روی هم جاگرفته و لبه بالایی شاخه های دوم و سوم با گردشی نرم به بیرون خمیده شده است.

………………………..
در پایین دیوار بیرونی چپ سردر، نقش دو جفت پرنده در دو ردیف (چهار پرنده) به نشانه چهار پدیده طبیعی نماد زندگی در فلسفه ایران باستان، در زیر یک درخت به چشم می خورد که به نظر می رسد تکرار نماد درخت زندگی و الهام گرفته از معماری ایرانی پیش از اسلام به ویژه معماری دوران هخامنشی و ساسانی باشد. یکی دیگر از نقوش جالب توجه دیوارهای جانبی، نقوش گیاهی تداعی کننده بال شاهین، پرنده نماد قدرت در ایران باستان و همچنین یادآور نماد فروهر است.
در دو طرف بالای درگاه ورودی و داخل نیم گنبد، دو پیلپوش متقارن پوشیده از نقوش گیاهی و هندسی هستند. استفاده از نقوش ترازو مانند در لابه لای نقوش گیاهی که یادآور «مهر ترازو دار» نماد دادگستری در ایران باستان هستند و تاکید در به کارگیری عبارت «قسط» در کتیبه گچ بری سردر، می تواند نشانه ای از کاربری دیگر بنای جورجیر به عنوان جایگاهی برای رسیدگی به مسائل حقوقی مردمان آن زمان باشد.

………………………..
به این ترتیب به نظر می رسد که آمیختگی کم نظیر این نقوش در سردر جورجیر صرفا با هدف تزئین سازه به کمک نقوش متداول در معماری ایرانی نبوده و انتخابی هدفمند و دارای پیام خاص بوده است. به سخن دیگر، با توجه به سابقه همزیستی پیروان ادیان اسلام، یهود، مسیحی و زرتشتی در اصفهان و برپایه نقش های برجای مانده در سردر جورجیر، به نظر می رسد که بنای جورجیر در زمان خود کاربری فراتر از یک مسجد داشته و به عنوان «خانه ادیان» و به نشانه صلح و همزیستی پیروان ادیان گوناگون در اصفهان ساخته شده بود.

……….

………..

سردر جورجیر در مردادماه سال ۱۳۳۵ به همت و راهنمایی دکتر لطف اله هنرفر که در آن زمان ریاست اداره باستان شناسی اصفهان را بر عهده داشت،از زیر قشری ضخیم از کاهگل خارج شد و در همان دوران مرمت هایی بر روی آن صورت گرفت.
متاسفانه در حال حاضر نه تنها تدابیری جدی برای حفاظت و مرمت دوره ای این میراث بی مانند اندیشیده نشده است بلکه به خاطر بی توجهی سازمانهای مسئول، اطراف این سردر یگانه به زباله دانی اهالی محل تبدیل شده است و به واسطه نفوذ رطوبت آب های سطحی،بخش های پایینی این بنا به شدت دچار نم کشیدگی شده و در حال تخریب است.امیدواریم بزودی با همت مسئولان اقدامات عاجلی برای حفظ این بنای بی نظیر صورت گیرد.

قلعه کنگلو، دژی مستحکم در میان کوه های البرز

دژ کنگلو با بهره گیری از تکنیک های معماری دوره ساسانی- اشکانی ساخته شده است. فرم طاق و ساختار ظاهری این دژ می تواند یاد آوری طراحی غار دژ اسپهبد خورشید در همین منطقه و قلعه‌دختر فیروزآباد، کاخ سروستان و مجموعه تخت سلیمان در دیگر نقاط ایران باشد.

سامان توفیق، سرپرست پروژه ملی غار- دژ اسپهبد خورشید وضعیت قلعه کنگلو را این‌گونه به خبرنگاران توضیح می‌دهد:

«قلعه کنگلو در جنوب رشته‌کوه «خرورو» با ارتفاع سه هزار و ۶۲۰ متر قرار دارد اما بومیان این منطقه را چکل به معنی چکادکوه و صخره دست‌نیافتنی می‌نامند و دلیل انتخاب این نام هم این است که چکل آنقدر بلند است که خورشید هر روز برای طلوع از زیر آن بالا آمده و در هنگام غروب از یال غربی چکل پایین می‌رود.»

…

……….

از جمله جذابیت های این دژ مستحکم می توان به وجود سازه‌های چهارگوش و بقایای اندودکاری اشاره نمود که نشان دهنده امکانات و محدودیت های ذخیره آب و مایعات به کمک این ابزار هاست. همچنین کاوشگری های باستانی منجر به کشف تعدادی گورهای باستانی شده که متعلق به عهد آهن و دوره ساسانی می باشد.

سامان توفیق همچنین در صحبت های خود به نوع معماری قلعه کنگلو اشاره نموده و گفته است: «این قلعه مربوط به دوره ساسانی است و مصالح به‌کار رفته در آن از جنس سنگ و گچ نیم‌کوب دلیل محکمی بر این ادعاست.»

…..

………..

وجود اندود گچ و خاکی که حاوی اکسید آهن است در مصالح این دژ باعث ایجاد نمایی سرخرنگ شده است که البته بنا به شرایط اقلیمی مقداری از این سرخی کاسته شده است.
توفیق در پاسخ به این سوال که آیا کشفیات خاصی از کاوشگری های این قلعه باستانی بیرون آمده است یا خیر عنوان نمود که یک انگشتر با نگینی منقوش به کلمه فرح به معنی خوشبختی و شادکامی در این کاوشگری ها یافته اند. همچنین وی اشاره نمود بنا بر محل قرار گیری این دژ که خط راس قلعه کنگلو دقیقا با وسط رشته‌کوه «خرو نرو» تنظیم شده و با توجه به پلان و فرم خاص این دژ، این احتمال  وجود دارد که از این منطقه برای کاربرد نجومی و بررسی‌های اخترشناسان و محققان استفاده می ‌شده است.

………

آشنایی با بزرگترین آینه طبیعی ایران

از هر گوشه ای به گوشه دیگر دریاچه ، تصویری متفاوت از آسمان در قاب دریاچه  سوژه های بدیع عکاسی می آفریند. دیدن منظره واژگون آسمان بر زمین در آینه بزرگی که تا چشم کار می کند گسترده شده است ، دل هر گردشگری را می رباید.

……..

………..

موقعیت طبیعی

دریاچه مخرگه در ۳۲ کیلومتری جنوب شهربابک در استان کرمان و در دشت وسیع ریگ سفید قرار گرفته است.

ویژگی های دریاچه

این دریاچه به طول حداکثر۷کیلومتر و عرض حداکثر۵/۵ کیلومتر ، مساحتی بالغ بر ۲۵ کیلومترمربع دارد. عمق دریاچه نیز در بیشترین مناطق در حدود ۳۰ سانتیمتر است.
این دریاچه اکوسیستمی فصلی است که با اولین بارندگی های منطقه که از آبان ماه صورت می گیرد ، آبگیری می شود و در زمانی که بارندگی منطقه در حد نرمال باشد ، آب این دریاچه تا اواخر مردادماه پابرجاست  و بعد از آن تبدیل به نمکزاری وسیع می گردد.

…..

……..

علت شوری آب

یکی از منابع این دریاچه رودخانه آب شیرین «حبیب الله خانی» است. این رودخانه نیز فصلی است ، اما در هر فصل از سال که دریاچه خشک شده است، اگر بستر رودخانه حفاری شود ، در عمق ۴۰ سانتیمتری آب شیرین را می توان یافت و این نیز از شگفتی های این منطقه است. هرچند آب ورودی به این دریاچه شیرین است اما تبخیر مستمر و بستر نمکی دریاچه موجب شور شدن آب مخرگه می شود ، زیرا این دریاچه بر بستر سازند نمکی اصفهان-سیرجان قرار دارد.

بزرگترین آینه طبیعی ایران

ازنکات جالب دریاچه مخرگه  این است که  با ۱۰ میلیمتربارش باران می توان با حرکت در هر نقطه از این دریاچه از انعکاس حیرت انگیز و زیبای تصاویرآسمان و محیط اطراف درآن لذت برد. از این لحاظ می توان آن را با شوره زار «سالار اویونی»  درکشور بولیوی، که ملقب به بزرگترین آینه روی زمین است ، مقایسه نمود.

انعکاس کوهستان ها و محیط اطراف و آسمان بر سطح این دریاچه و زلالی آب و نوع خاک بستر این دریاچه سبب شده این اکوسیستم طبیعی همچون آینه ای بسیار بزرگ در بستر دشت مسطح اطراف خودنمایی کند و اگر در بستر دریاچه قرار گیرید انعکاس مناظر اطراف در آب دریاچه منظره ای بی نظیر را ایجاد می کند.

مسطح بودن دریاچه دلیل عمده آینه گون شدن آن است ، به همین دلیل باید به آرامی روی آن گام برداشت و اجازه ورود خودرو به آن داده نشود. همچنین صدور هرگونه مجوز احتمالی برای بهره برداری از نمک دریاچه و حفاری در آن ، به کلی منظره دریاچه را تخریب خواهد کرد.لذا مسئولان باید ضمن اقدام لازم برای ثبت ملی این دریاچه زیبا جلوی هر گونه صدور مجوز احتمالی برای بهره برداری از نمک دریاچه را نیز بگیرند.

سرک کشیدن در اطراف

در نزدیکی این دریاچه غارهای طبیعی زیبایی نیز وجود دارد که بر دریاچه مشرف هستند.همچنین در نزدیکی این دریاچه ، بقایای یک قلعه قدیمی به چشم می خورد که هنوز هیچ گونه مطالعاتی در خصوص قدمت و دلایل تخریب بخش هایی از آن صورت نگرفته است.

……….

………..

دریاچه بکر و ناشناخته و نیازمند بوم گردی

دریاچه مخرگه بسیار ناشناخته است و حتی اکثر مردم شهربابک از آن آگاهی ندارند. این مکان ازجمله پتانسیل های گردشگری است که بکر و دست نخورده مانده است و شاید یکی از دلایل عدم معرفی این مکان نیز همین بوده که مردم محلی و مسئولان می خواستند آن را از دخالت های انسانی دور نگاه دارند. اغلب بازدید کنندگان دریاچه ، گردشگران حرفه ای و مردم محلی هستند و مردم عادی خیلی کمتر به این منطقه سفر می کنند و همین امر هم سبب شده کمترین تخریب ناشی از حضور انسان را در این منطقه شاهد باشیم.

به نظر می رسد ، بوم گردی در بازدید از این دریاچه باید در دستور کار قرار گیرد . با توجه به بکر بودن منطقه ، هرگونه خدمات دهی به گردشگران نیز باید توسط پتانسیل های بومی منطقه به خصوص عشایر منطقه انجام شود. درحالی که در مناطق دیگر ایران سیاه چادر وجود دارد، اما عشایر این منطقه سفید چادر دارند و برای خدمات دهی به گردشگران باید سفید چادر در منطقه برپا شود.برنامه ریزی برای احداث یک اکو کمپ بومی و بهسازی راه دسترسی به دریاچه از برنامه هایی است که در دست اقدام است.

کوه سبلان مقدس‌ترین کوه ایران !

این کوه در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی مشگین شهر و در فاصله حدود ۴۰ کیلومتری شهر اردبیل قرار دارد.
سبلان سومین قله بلند ایران و یک کوه آتشفشانی غیرفعال است. ارتفاع بلندترین قله آن به نام «سلطان ساوالان» به ۴۸۱۱ متر می‌رسد. در جبهه غربی قله سلطان ساوالان و در کنار جان‌پناه سنگی به شکل عقاب قرار دارد که در طول زمان به نماد کوه سبلان تبدیل شده است. این قطعه سنگ که به واقع اعجاز طبیعت می‌باشد، به شکل عقابی است که نشسته و سر را به جانب شرق چرخانده است.

……..

……..

مراتع سبلان از بهترین مراتع طبیعی ایران است. دامنه‌های سبلان، برخلاف سهند که کمی سنگلاخی است، دارای خاک نرم‌ و حاصلخیز است و علف‌های مرغوب و پرارزشی در آن رشد می‌کنند.

سبلان به خاطر آبگرم‌های طبیعی دامنه کوه، طبیعت تابستانی زیبا، دریاچه زیبا در قله کوه، مورد توجه دوستداران طبیعت می‌باشد همچنین از آنجایی که تمام قلل سبلان در ایام سال پوشیده از یخ و برف‌های دائمی می‌باشند، در این منطقه یک پیست اسکی به نام «الوارس» وجود دارد که مورد توجه گردشگران است.

………

………

کوه سبلان مقدس‌ترین کوه ایران است. گفته می‌شود مزار یکی از پیامبران، در قله سبلان قرار دارد و بنا بر باورهای مردم، این مزار، مزار زردشت است. در متون کهن فارسی نیز به رابطه سبلان و زردشت اشاره شده و آنجا را مکان نیایش و عبادت زردشت می‌دانند. یکی از نشانه‌های تقدس سبلان، سوگند به آن است. نام سبلان هنوز یکی از مهم‌ترین سوگندهای ساکنان اطراف کوه و عشایر کوچنده شاهسون به شمار می‌آید. اهالی باور دارند که وقتی نام سبلان برده می‌شود به ویژه وقتی به آن سوگند یاد می‌کنند، مار از شکارش دست می‌کشد.

………..

…………

مراتع سبلان از بهترین مراتع طبیعی ایران است

…………

………..

 سبلان به خاطر آبگرم‌های طبیعی دامنه کوه و طبیعت تابستانی زیبا مورد توجه دوستداران طبیعت می‌باشد

…….

………

 کوه سبلان بر سه شهر اردبیل، اهر و مشکین‌شهر مشرف است

……….

معرفی باغ «قلهک» باغی با خاطرات ۱۷۰ساله

…………

روستایی که شهر شد

«قلهک» یکی از قدیمی ترین روستاهای اطراف تهران است که با گسترش شهر، تبدیل به محله ای شد و سرگذشتی پر فراز و نشیب را پشت سر گذاشت و در حال حاضر نیز به دلیل قرار گرفتن باغ «قلهک» در این منطقه، همچنان مورد توجه است. این باغ خرم با آن سروهای سر به فلک کشیده و نارون های بزرگ و بید مجنون های خرامان که در میانه دیوارهایی بلند محصور شده، همان باغ قلهک مشهور است که خبرسازشدنش به خاطر اعطای آن توسط پادشاهان قاجار به بریتانیا است.

……..

………..

مهم ترین قنات از قنات های هفت گانه شمیران

آب و هوای خنک و دل انگیز این باغ به دلیل واقع شدن در یکی از شمالی ترین و زیباترین روستاهای تهران از قدیم زبانزد بوده است. در گذشته آب قلهک به عنوان یکی از آبادی های توابع شمیران، از ۷رشته قنات تأمین می شد که مهم ترین آنها قنات های موجود در همین باغ بود که همچنان در باغ جاری است.

………..

///////

موقعیت باغ قلهک

باغ قلهک در خیابان شریعتی تهران ، در حد فاصل خیابان شهید کلاهدوز (دولت) و پل صدر قرار دارد. دیوار طولانی این باغ با آجرهای قرمز رنگ، بعد از خیابان شهید کلاهدوز(دولت) آغاز می شود و تا نزدیکی های بزرگراه صدر ادامه دارد. دیوار آجری حاشیه خیابان نشانه خوبی برای یافتن این باغ است.

تاثیرگذاری بر تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران

باغ قلهک خاطرات فراوانی از ۱۷۰ سال گذشته این محله را به خود دیده است. باغی با وسعت ۲۰ هکتار که بازمانده ای سرسبز از منطقه قدیمی «قلهک» است و روزگاری از سوی محمد شاه قاجار به دولت انگلستان اجاره داده شد. این باغ از قدیم به عنوان اقامتگاه تابستانی سفارت انگلستان در نظر گرفته شد؛ اقامتگاهی که بعدها شاهد برگزاری محفل ها و جلسات بسیاری شد تا تأثیر فراوانی بر تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران داشته باشد. شاید آن زمان که «سرجان کمپبل» به عنوان وزیرمختار انگلستان در تهران حضور داشت، فکر نمی کرد که باغ اجاره ای روزگاری محل مناقشه شود.

محمد شاه این باغ را به بهای ماهانه ۳۰ تومان یا ۱۵ لیره انگلیس به دولت انگلیس اجاره داد و این امر موجب شد تا بعد ها انگلیسی ها خیال کنند تمام قریه«قلهک» متعلق به آنهاست. انگلیسی ها با فراموشی مرحمت شاهانه، پا از حد خود فراتر گذاشتند و به ایجاد هرگونه دخل و تصرف در این محل روی آوردند. در این ایام، با استفاده از شرایط خاص آن دوران و نا آرامی های ملی، دست درازی انگلیسی ها به حدی رسید که عملا حاکمیت خود را بر سراسر قریه «قلهک» گسترش دادند و خود را حاکم بلامنازع «قلهک» برشمردند. این خیال آنها حتی موجب شد برای این قریه کدخدا نیز انتخاب کنند.

بناهایی که انگلیسی ها در باغ ساختند

این اقامتگاه تابستانی سفارت انگلستان ، با عمارت های زیبا و امکانات ورزشی و فرهنگی که در تمام سال های گذشته ساخته شده اند، به صورت یک باشگاه محلی برای انگلیسی ها در آمده است.آنها ابتدا برای تجلیل از کشته شدگان خود، گورستانی را در گوشه ای از این باغ بنا نهادند. سپس از محل قنات های موجود در این باغ برکه ای ساختند و استخری تفریحی نیز بعدها به مجموعه آبی این باغ اضافه شد. علاوه بر ساختمان مسکونی این باغ، امارت مجزای دیگری نیز در این باغ وجود دارد که «انجمن ایران شناسی بریتانیا» نام دارد. همچنین مدارسی بین المللی در ضلع شمالی این باغ است که به مدارس آلمانی ها و فرانسوی ها اختصاص یافته و در آن تبعه این کشورها در ایران به زبان مادری خود تحصیل می کنند.

………

………..

گورستان باغ قلهک

در جنوب این باغ و ضلع شمالی خیابان شهید کلاهدوز (دولت)، گورستان باغ «قلهک» با دری چوبی و قدیمی و وسعتی چند هزار متری قرار گرفته است. اگر شما نیز از خیابان شریعتی وارد خیابان شهید کلاهدوز شوید، می توانید گنبد فیروزه ای رنگی را که بنای یادبود تعدادی از کشته شدگان است، ببینید. از سردر گورستان و از روی صلیب های نصب شده روی قبور و نیز تاریخ هایی که روی سنگ ها وجود دارد ، چنین به نظر می رسد که این گورستان صرفا به اجساد سربازان کشته شده متفقین در جریان سال های ۱۲۹۳ تا ۱۲۹۷ ه.ش (۱۹۱۴ تا ۱۹۱۸ میلادی) که جنگ جهانی اول در جریان بوده و همچنین سال های ۱۳۱۸ تا ۱۳۲۴ ه.ش (۱۹۳۹ تا ۱۹۴۵ میلادی) که جنگ جهانی دوم در جریان بوده است، اختصاص دارد. علاوه بر نظامیان، بعضی از دیپلمات های انگلیسی و اعضای خانواده های آنان هم که در تهران فوت شده اند، در این گورستان دفن هستند. در هر سوی بنای گنبدی، ۸ کتیبه یادبود به قرینه خودنمایی می کند که بر این کتیبه ها بیش از چهار هزار نام می توان یافت که خاطره کشته شدگانی را زنده نگاه می دارد که هیچ نشانی از آنان یافت نشده و بازماندگان به ذکر نام بسنده کرده اند.

این گورستان، شاید یکی از زیباترین بناهایی باشد که هر زمان، تازگی و طراوتی مغایر با ذهنیت شکل گرفته پیرامون معنای «گورستان» دارد. نزدیک به سه هزار متر زمین چمن کاری شده که با درختان و گل های رنگارنگش، عموماً جولانگاه پرندگانی است که از چند متر آن طرف تر، از گرما و هیاهو به این سبزه زار تاریخی پناه می آورند.در بین گورستان به ترتیب و نظمی خاص، زمین چمن کاری و صلیبی قدکشیده و بیش از پانصد سنگ قبر به چشم می خورد.

…

آشنایی با امامزاده سهل بن علی

در شهر آستانه، ۳ امامزاده تاریخی سهل بن علی، جعفر بن علی و طالب بن علی وجود داره که از نوادگان امام سجاد محسوب می‌شن که بنابر دلایل نامعلومی به ایران مهاجرت کردن و در کرج ابودلف فوت کردن. بر روی سنگ قبر امامزاده سهل بن علی، تاریخ ۷۷۲ هجری قمری درج شده که تاریخ وفات سهل بن علیه. بنای این امامزاده دارای صحن، رواق، گنبد بزرگ و کتیبه‌ایه که بالای در ورودی وجود داره و متعلق به اوایل سده ۱۲ هجری قمریه. مجموعه تزئینات این بنا، نقاشی، قطارسازی نیم‌گنبدی‌ها، دو کتیبه گچ‌بری و چند عدد پنجره چوبی مشبک بزرگه که دارای کتیبه‌هایی به خط نسخه. این امامزاده جزو آثار ملی ایران به ثبت رسیده.

………

……….

عکس های امامزاده سهل بن علی

………..

………..

عکس های امامزاده سهل بن علی

…………

……….

عکس های امامزاده سهل بن علی

……….

 قدیمی ترین کولر آبی ایران!

این کاروانسرا که نام عجیب ولی با مسمای «قصر بهرام» را بر آن نهاده اند، با سنگ های سفید مایل به کرم رنگ پوشیده شده است.

………….

…………..

قصر شاهانه

برج های چند وجهی تعبیه شده در گوشه های بنا و همچنین سردر ورودی آن که به سمت شمال باز شده و به شکلی استادانه با سنگ تراش خورده نماسازی شده است. حیاط مرکزی، حجرات در اطراف و اصطبل ها در پشت آن همان پلان قالب کاروانسراهای ایران است که البته در این کاروانسرا از ایوان جنوبی نیز به عنوان ورودی به منظور امکان دسترسی سریع به کوه استفاده می شده است که از ویژگی های این بنا به شمار می رود.

کاروانسرایی ۴ایوانی که ایوان غربی آن جایگاهی شاهانه دارد؛ جوی آب تراشیده شده از سنگ که از چشمه ای در دل کوه آب را به حوض وسط حیاط می رسانده و حدود ۵کیلومتر تا سر چشمه امتداد یافته است. زحماتی که برای ساختن این بنا در این مکان انجام گرفته است کاخ آپادانا را با باغ های افسانه ای اش تداعی می کند. آپادانایی کوچک که باغش طبیعت است و با امکانات اندک موجود در پیرامونش ایجاد شده است. سنگ ها از کوهی در همان نزدیکی استخراج شده و در گرما و سرمای طاقت فرسا آن را تیشه کاری کرده اند.

/////////////////////////////////

کاروانسرای ۵ستاره!

اهمیت این بنا علاوه بر استفاده از سنگ در نمای بنا ـ تنها مورد باقی مانده از دوره صفوی که به این روش سطوح داخل و بیرون آن نماسازی شده است و به این دلیل منحصربه فرد است ـ آفریدن امکانات رفاهی در کناره کویر سوزان است که کاروانسرا را به قصر شبیه می سازد. بنای قصر بهرام که به بهرام گور ساسانی اشاره دارد دارای ویژگی های خاصی است که این بنا را از سایر کاروانسراهای دوره صفوی متمایز ساخته است. مهم ترین ویژگی این بنا، هدایت آب از دوردست و آوردن آن به درون کاروانسرا و ساختن شگفت انگیزترین کولر آبی جهان برای استراحت پادشاه پرتلاش ایران زمین است که در دوره او معماری ایران به اوج افتخارات و شکوه خود بازگشت.

…………..

…………

قصر بهرام

در زیر ایوان غربی فضایی وجود دارد که از میانه جوانب آن ۲هواکش به اتاق پشت ایوان که به وسیله دری چوبی از بخش جلوی ایوان جدا شده است راه می برد. آب پس از وارد شدن به کاروانسرا به سوی زیرزمین سرازیر می شده است که شیب آن به انتهای این فضا تمایل دارد. سوراخی نیز برای خروج آب در گوشه شمال غربی آن تعبیه کرده اند؛ بدنه ها را تا ارتفاع حدود ۵۰سانتیمتر با ساروج اندود کرده اند و زاویه قائمه میان دیوار و کف را به صورت پخ درآورده اند. ظاهراً می بایست حجم ورودی و خروجی آب به صورتی پیش بینی شده باشد که آب از ارتفاع اندود، بالاتر نرود؛ بدین ترتیب در روزهای تحمل ناپذیر تابستان هوای گرم پس از ورود به این فضا خنک شده و از طریق هواکش ها به شاه نشین می رسیده است.

وجود سکوهایی مقابل کانال هدایت هوا که برای نشستن ساخته شده اند نمایانگر آن است که از این آب برای زدودن گرد و خاک سفر و استحمام و شست وشو نیز استفاده می شده است.

…………

……………….

در بین شیوه های استفاده از آب برای خنک کردن هوای گرم و خشک که در معماری ایران به تناسب اقلیم های مختلف مرسوم بوده است این مورد نمونه ای استثنایی است. در مواردی تعبیه حوضچه آب در زیر بادگیرها مشاهده می شود اما استفاده از آب با حجم زیاد و به صورت روان و یا چند کاربری، منحصر به قصر بهرام است.

به آخر ایران خوش آمدید/ سفر به جنگل حرا با طعم شوریده و حلوا

در منتهی الیه جنوب شرقی ایران، درآخرین نقطه مرزی آنجا که شهرستان چابهار به خط تماس با مرز پاکستان می رسد، بندری کوچک و قدیمی قرار گرفته که چند صباحی است برای سرمایه گذاران کشورمان نامی آشنا شده است. آنجا گواتر است؛ بندری آن سوی ناکجای جغرافیای تاریخ.
گواتر تکه کوچکی از سرزمین بلوچستان است. بلوچستان زادگاه تنها دونلی نواز جهان، بلوچستان زادگاه دادشاه و گواتر برگوشه ای از گستره این خاک همچنان ایستاده است و خوابش نمی‌برد.

…………………..

………………….

قدیمی‌ترین سند ایرانی، کتیبه های میخی  داریوش، نام این سرزمین را «ماکا» ضبط کرده است. بعد از اسلام این سرزمین «مکران» نام گرفت که درحال حاضر منطقه جنوبی بلوچستان نیز به نام «مکران» معروف است.

……………………………..

……………….

مردان و زنان گواتر، بلوچ بوده و ارتباط خویشی با همنوعان خود در گوادر پاکستان دارند. کدخدای گواتر سندی دست نویس، به سال ۱۳۰۹ هـ . ق در دست دارد که «لشگرخان سردار زهی» حاکم گواتر در زمان ناصرالدین شاه، ۲۵ هزار هکتار از زمین های گواتر تا دشت بریس را به اجدادش فروخته است.

……………

……………………

«کچو»، «بریس»، «کوشات» و «پسابندر» را هم باید پشت سر بگذاری تا به گواتر و خلیج آن برسی. گواتر روستایی است که فقط خیابان‌هایش جدول‌بندی شده‌اند اما آسفالت ندارد. همه با هم قوم و خویشند و بلوچ. همه صیادند. آنها ماهی «حلوا» و «شوریده» صید می‌کنند. برای ماهی حلوا ظهر می‌روند به دریا و تور می‌اندازند و بامداد تور را جمع می‌کنند. برای صید شوریده نیز عصر راهی دریا می‌شوند و بامداد تور را جمع می‌کنند. گواتر و جنگل‌های «حرا»یش آخر ایرانند!«کچو»، «بریس»، «کوشات» و «پسابندر» را هم باید پشت سر بگذاری تا به گواتر و خلیج آن برسی. گواتر روستایی است که فقط خیابان‌هایش جدول‌بندی شده‌اند اما آسفالت ندارد. همه با هم قوم و خویشند و بلوچ. همه صیادند. آنها ماهی «حلوا» و «شوریده» صید می‌کنند. برای ماهی حلوا ظهر می‌روند به دریا و تور می‌اندازند و بامداد تور را جمع می‌کنند. برای صید شوریده نیز عصر راهی دریا می‌شوند و بامداد تور را جمع می‌کنند. گواتر و جنگل‌های «حرا»یش آخر ایرانند!
 

……………

…………………..

لذیذترین ماهی‌های جنوب؛ کشورمان را اینجا،  صیادان «گواتر»، آخرین نقطه ایران در جنوب شرقی کشور صید می‌کنند. برای رسیدن به گواتر باید کوه‌های مینیاتوری را پشت سر بگذاری و بعد به ناگاه دریای آبی به استقبالت می‌آید. جاده‌ای که از چابهار به گواتر ختم می‌شود جاده‌ای باریک است.

…………..

……………….

گواتر که در جنوب شرقی ایران، آخرین آبادی است، هم اکنون به یکی از قطب های امیدبخش در افزایش صادرات غیرنفتی تبدیل شده است.

آشنایی با پیکره سنگی بابا داوود عنبران

پیکره سنگی «بابا داوود» عنبران در استان اردبیل، معروف به ابوالهول ایران و نگهبان دریای مازندران ،ظرفیت گردشگری طبیعی و تاریخی بی نظیر با قابلیت جهانی است که تاکنون مهجور مانده و آنگونه که باید معرفی نشده است.
……………

…………

……………..

موقعیت مکانی پیکره سنگی بابا داوود عنبران

این پیکره در شهر«عنبران» از توابع شهرستان نمین و در ۴۰ کیلومتری اردبیل قرار دارد . با طی مسافتی یک کیلومتری از شهر «عنبران» به سمت روستای مرزی و تاریخی «عنبران علیا» در دره معروف به «تانگی» و بالاتر از چشمه «خان بلاغی» بر بلندای تپه معروف «بابا داوود» ، به این پیکره زیبا می رسید.در بهار، هنگامی که از عنبران به سمت این پیکره سنگی می روید ، فضای راه آکنده از بوی معطر گیاهان دارویی مانند آویشن (کهلیک اوتی) و انواع گل های بهاری است که تعدد انواع آن گردشگران را به شگفتی وا می دارد.

…….

…………..

مشخصات ظاهری پیکره سنگی بابا داوود عنبران

ارتفاع این پیکره سنگی حدود ۲۰ متر است و به شکل انسانی است که نظاره گر روبرو است و شبیه مجسمه ابوالهول در مصر است. این پیکره جلوه گر سیمای نیم تنه انسانی است غول پیکر که در کنار آن تمساحی عظیم الجثه آرمیده است . این پیکره دارای برجستگی هایی شبیه چشم ، دهان و چانه انسان است و به نظر می رسد در اثر فرسایش طبیعی به این شکل درآمده است ، ولی نقش انسان در حالت دادن به پیکره را نیز نمی توان نادیده گرفت. در دامنه این بنای طبیعی حیرت انگیز، غاری بزرگ قرار دارد ، که بر اهمیت اکوتوریسمی آن می افزاید. این شکاف سنگی غار مانند موسوم به «چله خانه باباداوود» در پایین دست پیکره دیده می شود.به گفته کارشناسان در اطراف این پیکره که کنار رودخانه روستای «عنبران» قرار دارد ، زیارتگاهی وجود داشته که به مرور زمان از بین رفته است.

……….

……………..

نقش عوامل انسانی در شکل گیری پیکره ، در هاله ای از ابهام!

احاطه این پیکره توسط کوه های سر به فلک کشیده و همانند قلعه ای طبیعی و سترگ ، بر افسانه ای بودن آن دامن می زند و به دلیل وجود آثاری از آبگیر و سد در قسمت شمالی آن ، اهالی اعتقاد دارند ، این مجسمه به دلیل شباهت به صورت انسان توسط اجدادشان تراشیده و به شکل کنونی درآمده است. شواهد موجود در اطراف پیکره نیز بیانگر اطراق افرادی درکنار آن برای مدتی طولانی است که آثاری را از خود به جای گذاشته اند ، اما برای نتیجه گیری علمی ، با تکیه بر آرا و نظر عامه مردم نمی توان استناد کرد ، لذا لازم است گروهی از باستان شناسان ، با در نظر گرفتن لایه های فرهنگی و زبان باستانی منطقه ، مطالعات عمیقی را برنامه ریزی نمایند تا هویت واقعی این پدیده برای همگان مشخص گردد.

جنبه افسانه ای

گروهی از ایران شناسان و دانشمندان این تندیس را همان «نگهبان دریای مازندران» می دانند که در شبرنگ نامه ، کتاب حماسی سده هفتم هجری از آن یاد شده است:

به راه اندرون کوه های بلند       فرازش یکی کهنه سنگ نژند
زبر کوه بیند کران تا کران                 نگهبان دریای مازندران  

جایگاه عمیق در تاریخ و فرهنگ منطقه

در اعتقادات و باورهای مردم عنبران و نمین ، پیکره سنگی «بابا داوود» جایگاهی عمیق در تاریخ فرهنگ و تمدن این سرزمین دارد و جدا از تاریخ و فرهنگ غنی عنبران و سرزمین بزرگ تالش نیست. این منطقه به دلیل دنج و آرام بودن بزرگانی را در خود پرورش داده که به سیر و سلوک و عبادت و چله نشینی پرداخته اند و به همین جهت بعد معنوی این مکان نیز قابل توجه است ، به طوری که اهالی برای ادای نذر و قربانی به آنجا مراجعه می کردند.

……….

………….

یک بسته سفر ویژه با وجود سایر جذابیت های گردشگری منطقه

با وجود عدم معرفی و ناشناخته ماندن این مجموعه گردشگری، هرساله گردشگران علاقه مند به آثار طبیعی و باستانی از آن بازدید می کنند. در کنار بازار هفتگی عنبران ، تله کابین نمین، جنگل فندقلو،پیست اسکی روی چمن ، دشت گل های بابونه ، شغاله دره و صنایع دستی از جمله گلیم و دیگر دست بافته های عنبران می توان بسته های سفر گردشگری ویژه این منطقه تعریف کرد و با سوق دادن گردشگران به این خطه و ایجاد برند ویژه ، نسبت به توسعه گردشگری در این منطقه اقدام نمود.

 باغ جهان نما یکی از کهن‌ترین باغ‌های شیراز

این باغ در دوره فرمانروایی آل مظفر و آل اینجو بسیار سرسبز و آباد بوده است به طوری که در اشعار حافظ از صفا و سرسبزی آن سخن به میان آمده است. این باغ همانند سه باغ ارم، دلگشا و تخت قراچه که از باغ‌های مشهور شیراز می‌باشند، پیش از حمله تیمور گورکانی در نهایت آبادانی بوده است و ابن عربشاه مورخ دوره تیمور در عجایب المقدور این باغ را «زینت‌الدنیا» نامیده است.

…………..

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

باغ جهان نما در هنگام اقامت تیمور گورکانی در شیراز مورد توجه واقع شد به طوری که همانند آن را در اطراف سمرقند که زادگاه تیمور بوده است، احداث نموده و آن را «جهان نما» نامیدند. این باغ در دوره صفویه نیز از اهمیت زیادی برخوردار بوده و در سفرنامه شاردن به آن اشاره شده است اما پس از انقراض سلسله صفویه که ناامنی کشور را فرا می‌گیرد، این باغ تقریباً ویران می‌شود. با روی کار آمدن کریم خان زند این باغ بازسازی شده و عمارت وسط آن ساخته می‌شود. کریم خان این باغ را در سال ۱۱۸۵ هجری قمری حصارکشی کرد و در اطراف عمارت، خیابان‌کشی‌های زیبا و درختکاری مفصلی ایجاد کرد. پس از دوره زندیه، در دوره قاجاریه نیز باغ جهان نما یکی از باغ‌های آباد و باشکوه به شمار می‌رفته و عمارت باغ محل پذیرایی از مهمانان حکومت بوده است. در باغ جهان نما انواع درختان سرو و کاج کهنسال، مرکبات و درختان میوه دیده می‌شوند.

,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

………………

در داخل باغ جهان نما عمارتی به شکل هشت ضلعی دیده می‌شود. این عمارت دارای ۴ شاه‌نشین در چهار گوشه بنا می‌باشد و میان شاه‌نشین‌ها، اتاق‌های دو طبقه قرار دارند. این عمارت دارای نمای آجری است و در گذشته پنجره‌های چوبی داشته است که توسط مالک خصوصی آن برداشته شده و به جای آن پنجره‌های آهنی نصب گردیده است. در داخل عمارت یک حوض از سنگ مرمر یکپارچه نیز وجود دارد.باغ جهان در حال حاضر در اختیار صدا و سیمای شهر شیراز است.

…………..

…………

باغ جهان نما در هنگام اقامت تیمور گورکانی در شیراز مورد توجه واقع شد

……….

……………………..

باغ جهان نما در هنگام اقامت تیمور گورکانی در شیراز مورد توجه واقع شد

………………..

……………….

باغ جهان نما در دوره فرمانروایی آل مظفر و آل اینجو بسیار سرسبز و آباد بوده است

………………

ایوان سنگی نیاق جاذبه دیدنی قزوین

آشنایی با ایوان سنگی نیاق

/////////////
شکل ظاهری ایوان نیاق

یکی از روستاهای قزوین نیاق است که یکی از مراکز مهم کشت انگور در استان است. در این روستا بر بالای یک کوه سنگی یکپارچه ، دیواره صخره ای نسبتا مرتفعی وجود دارد که رو به شرق گسترش یافته ونیم طاقی طبیعی زیبایی از سنگ به ارتفاع تقریبا ۱۰ متر را تشکیل داده که در زیر آن سطح سنگی گسترده ای وجود دارد که مشرف به روستای نیاق و چشم اندازهای اطراف آن است. در داخل این صخره و در طرفین آن دو حفره بزرگ بر اثر عوامل طبیعی پدید آمده و در داخل این حفره ها حوضچه های مستطیل شکل با ابعاد چهار در دو توسط ساکنان احتمالی گذشته آن ساخته شده است. عمق این حوضچه ها به دلیل ریزش سنگ وشن در آن معلوم نیست ، ولی به هنگام بارندگی از آب باران پر می شوند. حوض سنگی کنار ایوان نیاق دارای هفت پله سنگی است . در سطح کوه نیز حفره های کوچک و بزرگی دیده می شود که از قرار معلوم برای ذخیره غلات و حبوبات از آنها استفاده می شده است. روی سطح کوه نیز چندین گودال دیگر با عمق یک تا دو متر دیده می شود که احتمالا برای ذخیره گندم و حبوبات استفاده می شده است. از بالای کوه منظره پایین دست که متشکل از باغ های گردو و جالیزی سرسبز است ، دیدنی است.

………….

………….

موقعیت

روستای نیاق در ۱۷ کیلومتری قزوین و ایوان سنگی در سمت غرب روستای نیاق و در یک منطقه کوهستانی قرار گرفته است.

………….
نامها و وجه تسمیه

آثار طبیعی و مصنوعی باقی مانده بر بالای کوه سنگی را به نامهای «ایوان سنگی» ، «دیو ایوان» و «طاق محمد حنفیه» نامیده اند. نام ایوان سنگی به لحاظ شباهت ظاهری با ایوان به آن اطلاق می شود. نام طاق محمد حنفیه نیز به دلیل ساخت قصر محمد حنفیه (به باور افراد محلی) در گذشته در بالای آن قرار داشته به آن اطلاق شده است. وقتی از سمت مقابل به کوه نگاه می کنید حفره های زیادی در سراسر کوه مشاهده می کنید که انگار صورتک هایی شبیه اجنه و ارواح هستند و به همین دلیل به آن « ایوان دیو» هم گفته اند.

………………

……………

تاریخ و افسانه ها

در مورد ایوان سنگی نیاق و علت وجودی آثار موجود در آن داستان ها و افسانه های زیادی گفته شده است که بیشتر جنبه مذهبی دارد و سابقه تاریخی کهن این محل را در استان قزوین نشان می دهد. حتی بعضی از سکنه محلی قدمت عناصر دست ساز آن را به دوره هخامنشی نسبت می دهند. عده ای دیگر بر این باورند که روزگاری برفراز این کوه ، «محمد حنفیه» قصری ساخته بوده که امروز جز تکه های سفال چیزی از آن باقی نمانده است. از شواهد چنین برمی آید که بربالای قلعه سنگی نیاق ، در گذشته قلعه ای وجود داشته که اکنون آثار قابل توجهی از آن باقی نمانده است. تنها سنگ های لاشه ای که در بنای آن به کار رفته و تکه های سفال را می توان تشخیص داد ، ولی مخازن ذخیره غلات و حبوبات آن یادآور دوران پرشکوهی است که قلعه از سر گذرانده است.

…………

 
از دیگر افسانه ها، داستان هایی است که اهالی بومی راجع به بازگشت اجنه و دیوها به هنگام شب به داخل حفره ها نقل می کنند.پس تا شب نشده از خانه دیوها بیرون بروید و به قزوین برگردید.

پیرغار مکانی دیدنی در شهرستان فارسان

کتیبه‌های پیرغار بر روی تخته سنگی در کوهپایه‌ای از رشته کوه زاگرس قرار دارد و متن آن، خلاصه‌ای از واقعه مشروطیت را بیان می‌کند و همچنین تاثیر سرداران و قهرمانان بختیاری در این واقعه ملی را شرح می‌دهد. علی اکبر دهخدا نوشتن لغت نامه خود را از قلعهٔ سردار اسعد واقع در چلیچه و جونقان همچنین قلعهْ دزک آغاز کرد.

………………..

…………………..

………………

از دیگر جاذبه‌های دیدنی منطقه پیرغار، آبشار زیبای پیرغار است که یکی از زیباترین آبشارهای فصلی ایران و استان چهارمحال بختیاری است و به علت وجود چشمه‌ها و رودخانه‌های این استان نسبت به استان‌های دیگر مدت زمان بیشتری جاری می‌باشد و این آبشار در محیط طبیعی شگفت انگیزی واقع شده است که آبشار نامش را از غاری آهکی و ناشناخته می‌گیرد که دارای اهمیت تاریخی می‌باشد و آبی که از آبشار پیرغارسرازیر می‌شود کشتزارهای روستای ده چشمه را نیز سیراب می‌نماید.

……………..

…………….

از مسیرهای ایجاد شده در کوه می‌توان با یک کوه پیمایی متوسط خود را به بالاترین نقطه آبشار و در ادامه مسیر با دنبال کردن آب به سرچشمه آن رسید. روستای ده چشمه روستایی سرسبز و جنگلی که به دلیل طبیعت زیبا و بکر و وجود کتیبه‌های ارزشمند تاریخی، در فهرست آثار تاریخی ایران قرار گرفته است. این روستا در فصل‌های بهار و تابستان، روزانه پذیرای صدها گردشگر علاقه مند است. روستای ده چشمه، از توابع ولسوالی فارسان واقع در استان چهارمحال و بختیاری است. این روستا با ارتفاع ۲۰۰۰ متر از سطح دریا، در جنوب غربی فارسان قرار دارد و از غرب و جنوب به کوه لاخرسان محدود می‌شود. روستای ده چشمه، دارای اقلیمی خشک و معتدل است. در بهار و تابستان، آب و هوای آن ملایم و مطبوع است و زمستان‌های آن، سرد و خشک است. مردم روستای ده چشمه با گویش بختیاری سخن می‌گویند.روستای ده چشمه.

……….

……………

اقتصاد روستای ده چشمه بر فعالیت‌های زراعی، باغداری و مالداری استوار شده است. گندم، جو، یونجه و شبدر از مهمترین محصولات زراعی و هلو و سیب درختی، انگور، بادام و چارمغز (گردو) از مهمترین محصولات باغی روستای ده چشمه به شمار می‌روند. فرآورده‌های لبنی نظیر شیر، ماست، مسکه یا کره محلی، روغن حیوانی و دوغ روستای ده چشمه نیز از شهرت خاصی برخوردار است. گروهی از مردم این روستا به فعالیت‌های خدماتی، و پرورش زنبور عسل اشتغال دارند. بافت انواع قالی و قالیچه نیز ازجمله فعالیتهای زنان به شمار می‌رود که درکنار فعالیت‌های زراعی و دامی به تولید و بافت آن اشتغال دارند. مهمترین سوغات روستای ده چشمه، عسل، فرآورده‌های لبنی، خشکبار و میوه جات و ماهی قزل آلای پرورشی است. طبیعت زیبا، باغات سرسبز و انبوه و وجود گردشگاه مصفای پیرغار با کتیبه‌های حک شده بر کوه آن، قلعه خان و شیرسنگی موجود در روستا، ده چشمه را به یکی از جذاب ترین روستاهای ولایت چهارمحال و بختیاری تبدیل کرده است.

…………

…………

گردشگاه پیرغار در جنوب روستای ده چشمه و در ارتفاعات اطراف روستا واقع شده است. چندین چشمه جوشان از این غار آهکی سرازیر می‌شود. بر روی قسمتی از کوه، سه سنگ نبشته به زبان فارسی کنده کاری شده که در آن لشکرکشی سردار اسعد بختیاری به تهران و نقش طوایف بختیاری در انقلاب مشروطه، شرح داده شده است. درمجموع گردشگاه ” پیرغار ” با چشمه پر آب، آبشار زیبا و درختان سرسبز در فصول مختلف سال بالاخص بهار و تابستان، گردشگران و طبیعت دوستان بسیاری را به خود جلب می‌کند

 تصاویرجالب از یک شهر اسرار آمیز

تا سال ۱۳۸۱ هیچ اطلاعات مستندی از این مجموعه به لحاظ سیستم دفاعی و پناهگاهی از آن در دست نبود و به دخمه های اسرار آمیز شهرت داشت.
راه‌های ورود به داخل این مجموعه به شکل مخفی در منازل یا داخل قلعه خشتی در مجاور شهر و یا محل‌های پر جمعیت و داخل کانال‌های پایاب‌هایی که از زیر خانه‌ها و برای گذر آب قنات ایجاد شده، چاه‌های داخل مساجد و باغ‌ها و بازارها و هر جایی که در زمان حمله دشمن امکان دسترسی سریع و فرار ساکنان را فراهم می‌کرده، ایجاد شده است.

………….

………….

در طول مسیر شهر زیر زمینی اطاق‌هایی به ابعاد مختلف برای اسکان موقت حفاری کرده‌اند. در بدنه اطاق‌ها تعدادی تاقچه مشاهده می‌شود. هر اطاق ۱۸۰سانتی متر ارتفاع دارد.
اطاق‌ها به شکل تو در تو و با راهروهای زاویه‌دار که دید مستقیم را با فضای بعدی از بین می‌برد، ساخته شده است. در ۲۰سانتی متری زیر سقف و به فاصله ۱متر در تمام بدنه اطاق‌ها حفره‌هایی برای قرار دادن چراغ‌های پیه سوز جهت تامین روشنایی فضاها تعبه شده است.

…………….

…………..

در بدنه دیوار اطاق‌ها و در بعضی از آنها چاهک‌هایی مشاهده می‌شود که به سختی می‌توان وارد آن شد؛ ارتفاع این چاهکها ۳تا ۵متر است که راه ارتباطی به طبقات بعدی است.

……………………….

………….

با توجه به تو در تو بودن فضاها هیچ گونه مشکل تنفسی احساس نمی‌شود و این یکی از شگفتی‌های داخل این مجموعه است.

آب مصرفی و شرب ساکنین داخل شهر زیر زمینی توسط راه‌های مخفی که به پایاب‌های مرتبط به رشته قنات‌ها بوده و از زیر زمین می‌گذرد تامین می شد.این فضاها نه تنها در سطح زیرین شهر گسترده شده بلکه تا حصار بیرون شهر و حتی شهر تاریخی و تالار نیاسر راه دارد.