نامش را گذاشته اند گل‌مکان. یعنی سرزمینی که پا به هرجایش بگذارید، گل می‌بینید و طراوت و زیبایی.گل‌مکانمنطقه ای کوهستانی و سردسیر در دامنه شمالی رشته کوه بینالود است. شهری که از جنوب به شهرستان نیشابور و رشته کوه بینالود، از شمال به دشت مشهد و محور مشهد- چناران و از غرب به کوه تخته رستم و از شرق به مناطق زشک و شاندیز می رسد و این یعنی گل‌مکانزیبا در حلقه ای از دیدنی های خراسان جا خوش کرده.
   
گل‌مکانسرسبزی اش را از رودخانه های دائمی دارد که از رشته کوه بینالود سرچشمه می گیرند. بلندترین آنها رودخانه گل‌مکاناست که با طول تقریبی 30 کیلومتر از بلندترین ارتفاعات خراسان سرچشمه می گیرد. یعنی جایی که یکی از دیدنی ترین دریاچه های ایران قرار گرفته است.

بدون تردید دیدن شهر سربداران، شهر تاریخ نگار مشهور، ابوالفضل بیهقی و شهر ملا هادی سبزواری می‌تواند مقصدی ایده‌آل برای گردشگرانی باشد که به دنبال سفری متفاوت و به جستجوی دیدنی‌هایی بکر هستند.

سبزوار همواره در طول تاریخ در بطن حوادث و رویدادها قرار داشته و همین موضوع سبب شده است این شهر میراثدار ‌آثاری ارزشمند و دیدنی باشد.

 

مسجد هفت ‌رنگ

در نزدیکی روستای «اخلمد»، حدود شصت کیلومترى مشهد، آبشاری وجود دارد که با شروع فصل زمستان‌، در حال فرود یخ می‌زند و قندیل‌های یخی زیبایی به وجود می‌آورد. گزارش تصویری از آبشار یخ‌زده «اخلمد» را ببینید.

1. حدود ۶۰ کیلومترى مشهد، نزدیکى روستای «اخلمد» آبشارهایى وجود دارند که در زمستان به دلیل سرماى زیاد منطقه یخ می‌زنند و قندیل‌هاى یخى زیبایى به‌وجود می‌آورند.

 

آبشار یخ‌زده و قندیل‌های یخی مشهد

مشهد توریستی ترین شهر ایران است و همیشه مهمان های حرم امام رضا(ع) در آن روی چشم هستند. نشانه‌اش هم رستوران‌های درجه یکی است که در کمتر جای ایران آنها را پیدا خواهید کرد.

در مشهد، شیشلیک حرف اول را می‌زند و پدرخوانده منو محسوب می‌شود! شیشلیک نوعی کباب مرغوب است که نه فقط در ایران، بلکه در روسیه، مغولستان، لهستان و بخش‌هایی از اروپای مرکزی هم محبوبیت دارد!

شیشلیک اصل از گوشت بره تهیه می‌شود اما با توجه به علایق محلی ممکن است گوشت مورد استفاده متفاوت باشد. شیلیک‌فروشی در مشهد زیاد است اما بهترین شیشلیک ها را می توانید در طرقبه و شاندیز بخورید.

شیشلیک غذای گران قیمتی است و باید بگوییم که این روزها غذای پولدارهاست. چون برای هر پرس آن باید حداقل 20 تا 27 هزار تومان هزینه کنید. بنابراین اگر با جمعیت زیادی به مشهد سفر می کنید، بهتر است قید این غذای پرهزینه را بزنید.

 

در مشهد چه بخوریم؟

کلات شهری در استان خراسان رضوی است که به خاطر آثار زیادی از نادرشاه افشار در آن برجای مانده به «کلات نادری» معروف شده است.پیشینه کلات اگرچه به دوران ایران باستان بازمی‌گردد اما شهرت و اهمیتش را مدیون نادرشاه افشار است که آن را به عنوان یک دژ نظامی ‌تسخیرناپذیر، محل نگهداری گنجینه‌هایی قرار داد که از هندوستان آورده بود و ساختمان‌های زیادی را در آن بنا کرد.

کلات نادری شهری است در استان خراسان رضوی در 1039 کیلومتری تهران و 145 کیلومتری شمال شرق مشهد (به خط غیرمستقیم) در مرز ایران و ترکمنستان، آب و هوایش معتدل کوهستانی است. اما کلات در لغت به معنی آبادی و زیستگاهی بر فراز کوه است.

یادگار فاتح هند

نخستین بار نام کلات در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی در داستان‌های حماسی فرود پسر سیاوش آمده است. در عصر سامانیان نیز کلات پناهگاه سرداران آن دوره از جمله ابوعلی سیمجور و فائق‌الخاصه بوده و از دوران سلجوقی نشانه‌هایی مانند بند نادر برجای مانده که اهمیت آن دشت را نشان می‌دهد.

 

کلات نادر، یادگار فاتح هند در ایران

کلاتکوه، رود، دشت، دره، باغ، شالیزار، کرد، ترک، فارس، معماری ایران، هنر هندوستان، اسطوره، تاریخ...؛ اینها همه با هم در جایی جمع شده‌اند که در قیاس با این سرزمین پهناور، یک وجب جا بیشتر نیست:

این یک وجب جا، همان دژ نفوذ ناپذیری است که تیمور گورکانی 14 بار به فتح آن کوشید و ناکام ماند و همان قلعه امنی است که نادرشاه افشار خزاین به غنیمت آورده از هند را درونش پنهان ساخت.

 

آشنایی با کلات

در گوشه و کنار ایران، برج‌های تاریخی فراوانی وجود دارد که هر یک نشان‌دهنده هنر، معماری و تاریخ این سرزمین کهنسال است.این برج‌های تاریخی که در روزگاران کهن با اهداف خاصی مانند آرامگاه، یادبود یا دید‌بانی ساخته شده بودند امروز همگی کاربردی مشترک داشته و گردشگران زیادی را برای دیدن خود جذب می‌کنند.

یکی از این برج‌های زیبای تاریخی برج علی‌آباد کاشمر است که دیدن این بنای تاریخی را به همه مسافران دیار خراسان توصیه می‌کنیم. برای رسیدن به برج علی‌آباد باید ابتدا به شهرستان بردسکن رفته و سراغ روستای علی‌آباد را در 12 کیلومتری شرق شهر بردسکن به سمت کاشمر از اهالی محلی بگیرید. این برج در فاصله 260 کیلومتری جنوب مشهد در روستای علی‌آباد قرار دارد. نمای خارجی بنا بسیار زیبا و هنرمندانه تزئین شده است، به گونه‌ای که در نگاه نخست هر بازدیدکننده‌ای را برای دقایقی محو تماشا می‌کند.

نمای بیرونی از پایه بنا تا بالای سر در ورودی به صورت دوازده‌ضلعی ساخته شده و از آن بالاتر حالت مدور به خود می‌گیرد و از داخل دارای پلان هشت‌ضلعی است. تزئینات بیرونی برج از آجر و کاشی اجرا شده که خود نشان‌دهنده اوج این هنر و صنعت زیبای ایرانی است.

با شهادت امام رضا (ع) در سال 203 پیکر پاکش در کنار قبر هارون الرشید به خاک سپرده شد این امارت در میان باغی بزرگ و زیبا قرار داشت که متعلق به حمید بن قحطبه والی توس بود گویند هنگامی که امام رضا (ع) به مرو می رفتند در بین راه در خانه حمید بن قحطبه فرود آمدند و محل تدفین خود را مشخص نمودند.

با توجه به این مطلب اولین بنای آرامگاه همان بقعه هارون الرشید بوده است که توسط مأمون عباسی بنا شده است که بقیه بنای حرم بر روی آن ساخته شده است از این تاریخ به بعد تا دوره دیلمیان نشانه ای از تجدید یا مرمت حرم در دست نمی باشد.

سبکتکین (387 ـ 366 هـ ق ) پادشاه متعصب غزنوی حرم مطهر را ویران و زیارت آن را ممنوع کرد پس از آن عمید الدوله فایق در تکمیل بقعه و آبادانی مشهد کوشید.

مدرسه تاریخی غیاثیه خرگرد خواف در استان خراسان رضوی.

 

 

عکس: مدرسه تاریخی غیاثیه خرگرد خراسان

باغ اکبریه بیرجند را باید در روستای اکبریه و انتهای خیابان معلم ببینید.  باغی که با وسعتی در حدود 45069 متر مربع از 20خردادماه سال 1378 هـ.ش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این باغ در بستری کوهستانی واقع شده و متشکل از 2 بنا است که قدیمی‎ترین آن ساختمانی متعلق به حشمت‎لدوله پدر ابراهیم شوکت‎الملک که تاریخ احداث آن به اواخر دورة زندیه و اوایل دوره قاجاریه (1364ـ1300‏‎ هـ . ق) بر می‎گردد. بنای دیگری که در این مجموعه واقع است ساختمان تشریفات می‎باشد که توسط شوکت الملک بنیان شده است.

این باغ به عنوان محل سکونت، پذیرایی و انجام امور دیوانی مورد استفاده قرار می‌گرفت به طوری که در لهجه محلی به (کلاته سرکار امیر) شهرت یافت.

 

باغ تشریفات قاجار

کلات به نام نادر رقم خورده است. شهری که در میان کوه‌های هزارمسجد قرار گرفته است و از مشهد تا آن، 145 کیلومتر جاده کوهستانی است. این شهر، از شمال به وسیله تپه ماهورهای نسبتاً پست به طول 180 کیلومتر با کشور ترکمنستان همجوار است. ازجنوب به کوه هزارمسجد و شهرستان مشهد، از شرق به شهرستان سرخس و از سمت غرب به شهرستان درگز محدود می‌شود.

 باید از مشهد به سمت شمال شرق خارج ‌شوید تا آرام‌‌آرام کوه‌های هزار مسجد به چشم بیایند. ادامه که بدهی، اولین شهر، کلات نادری است. راه مشهد به کلات، مدام چهره عوض می‌کند. گاه تو را بر ستیغ کوه می‌برد و گاه به ژرفای دره؛ گاه خشکی تپه ماهورها را پیش رویت می‌گذارد و گاه از میان درختان انبوه گذرت می‌دهد. اصلا جاده مشهد به کلات راه رسیدن نیست، خود مقصدی است برای رفتن. این را اگر 24 میلیون مسافر سالانه مشهد ندانند، مشهدی‌ها خوب می‌دانند و از همین رو اگر روز تعطیل و فراغتی پیدا کنند، راه کلات را در پیش می‌گیرند.

 

تقریبا تمامی اهالی هنر و ادبیات ایران بویژه کسانی که ادبیات معاصر را دنبال می‌کنند با نام کتاب مشهور «کلیدر» اثر محمود دولت آبادی آشنا هستند. برای بسیاری از مردم نام عجیب این کتاب همواره مورد پرسش قرار داشته و شاید کمتر کسی بداند که نام این رمان از روستایی در شمال شرق ایران گرفته شده است.

کلیدر روستایی است در بخش سرولایت شهرستان نیشابور که با قرار گرفتن در منطقه‌ای کوهستانی آب و هوای خنک و معتدلی دارد. طبیعت و پوشش گیاهی کلیدر بسیار زیبا و گوناگون است. کوه‌های بلند اطراف کلیدر که بخشی از رشته کوه بینالود هستند چشمه‌های بسیاری را در منطقه کلیدر سیراب می‌کند که بر جاذبه‌ها و زیبایی آن می‌افزاید.

جانورانی چون قوچ و میش، پلنگ، گُراز، کفتار، گربه وحشی، شغال، گرگ، روباه، خرگوش، کبک، تیهو، کوکر، عقاب طلایی، شاهین، مار افعی و مار کبری در این ناحیه زندگی می‌کنند. در کنار زیبایی‌های طبیعی، این روستا سابقه تاریخی نیز دارد. در پژوهش‌های انجام شده روی نام کلیدر، گروهی بر این باورند که کلیدر واژه‌ای پهلوی است که از دو بخش «کلی» به معنای محکم و «در» به‌معنای قلعه تشکیل شده است.

شاید معروف‌ترین بنای این روستا را بتوان گنبدی تاریخی به نام گنبد کلیدر نام برد. این بنا در داخل روستا واقع و از تخته سنگ‌های صاف ساخته شده و گنبدی کم ارتفاع دارد. بنا چه در داخل و چه از خارج فاقد تزئینات است. در حال حاضر از ورودی ایوان بنا فقط دیوار‌های جانبی باقی مانده و سقف آن از بین رفته است.

به دلیل فرسایش خاک و بالا آمدن خاک زمین‌های اطراف در حال حاضر ارتفاع این بنا از کف زمین‌های اطراف در حدود یک متر پایین‌تر است. در داخل بقعه یک سنگ قبر دیده می‌شود که به گفته اهالی روستا در گذشته در این محل دو سنگ بوده که یکی از آنها به سرقت رفته است.

در بخش شمالی بنا یک خانه از خانه‌های روستا به دیواره بقعه چسبیده است و دیواره این دو بنا با هم مشترک‌اند. از شواهد امر مشخص است که در اطراف این بنا سازه‌هایی وجود داشته که از بین رفته‌اند. ‌

این بار اگر گذارتان به مشهد افتاد بعد از زیارت دیداری هم از دیگر مکان های دیدنی این شهر داشته باشید. این شهر زیارتگاه‌های دیگری دارد مانند گنبد خشتی،‌ پیر پالان‌دوز،‌ گنبد سبز،‌ خواجه ربیع، خواجه اباصلت و خواجه مراد. ما در اینجا چند نمونه از دیدنی های ناشناخته مشهد را به شما معرفی می کنیم:

زیارتگاه های مشهد

گنبد خشتی زیارتگاهی 600 ساله در خیابان طبرسی است. پیر پالاندوز مدفن شیخ محمدعارف کارندِهی از عارفان سده دهم هجری بود. در دوره صفویه آرامگاهش بنا شده که در دوره معاصر بازسازی شد.

آرامگاه خواجه ربیع که مدفن یکی از هشت زاهد بزرگ اسلام است از معروفیت زیادی برخوردار است. بنای آرامگاه در میان باغ و گورستانی واقع شده و به دستور شاه عباس و به تشویق شیخ بهایی بناشده است. کتیبه‌هایی به خط علیرضا عباسی زینت‌بخش این بناست. شایان ذکر است تاج‌محل در هندوستان که مربوط به عهد تیموریان هند می‌شود با الهام از خواجه ربیع طراحی شده است.

آرامگاه و موزه نادر که فاصله چندانی از حرم ندارد،‌ یکی دیگر از جاذبه‌های شهر مشهد است که برگی از تاریخ را به نمایش گذاشته است. مجسمه عظیم برنزی نادر سوار بر اسب، نشانه‌ای متمایز و هنری یادگار استاد ابوالحسن صدیقی است. علاوه بر مقبره نادرشاه افشار و اشیایی که در موزه نگهداری می‌شود، آرامگاه کلنل محمدتقی پسیان نیز برگی از تاریخ معاصر را پیش رو می‌گذارد.

مسجدشاه یا مسجد هفتاد و دو تن از آثار دوره تیموری در انتهای بازار بزرگ مشهد با وجود کتیبه و مناره‌های ظریف، یکی دیگر از دیدنی‌هاست. برای آنان که سری به موزه ملی ملک در میدان مشق تهران زده‌اند،‌ دیدن خانه حاج حسین ملک در مشهد خالی از لطف نیست. دیدن معماری این بنا با دائر بودن کارگاه‌ برخی رشته‌های صنایع دستی از جذابیتی دوچندان برخوردار است.

دومین زیارتگاه مشهد

بعد از حرم امام رضا(ع)، زائرپذیرترین زیارتگاه مشهد امامزاده ای به نام «سید ناصر و سید یاسر» است که در جنوب ربى مشهد قرار دارد. امامزاده هایی که بنا به آنچه در نسب نامه شان آمده است، از فرزندان موسی بن جعفر(ع) هستند و این روزها خیلی از زائران ایرانی و عرب به زیارتشان می روند.

قلعه فورگ در داخل روستای فورگ و در 10 کیلومتری جنوب شهر اسدیه واقع شده است .
این قلعه تاریخی از بناهای دوره افشاریه می باشد که ساخت آن توسط میرزابقا خان ،حاکم منطقه ای و از سوی نادر شاه شروع شد و پس از وی پسرش (( میرزا رفیع خان )) آن را به اتمام رساند .

شهرستان نهبندان یکی از شهرستان‌های استان خراسان جنوبی واقع در شرق ایران است. مرکز آن شهر نهبندان است.

 شهر بزرگ و زیبای مشهور به دلیل وجود حرم امام رضا (ع) سالانه گردشگران بیشماری را به سمت خود می کشاند. این شهر زیارتی، تقریبا در همه روزهای سال میزبان گردشگران داخلی و خارجی است. اما علاوه ب زیارت، برای سیاحت نیز مکان های متعددی در داخل شهر و اطراف خود دارد که برخی از آنها را به شما معرفی کرده ایم.

آرامگاه فردوسی
 آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی در میان باغی مصفا به فاصله ۲۰ کیلومتری شمال شهر مشهد واقع شده است.

ساختمان فعلی آرامگاه از شیوه معماری هخامنشی به ویژه آرامگاه کوروش الهام گرفته است. نمای بیرونی بنا شامل عناصر تزئینی هخامنشی به خصوص ستون ها و سرستون ها است و اشعاری که بر اضلاع چهارگانه بنا نگاشته شده از حکیم فردوسی و معرف اندیشه و شخصیت وی می‌باشد. بخش فوقانی بنا بصورت مجوف و توخالی ساخته شده و فضای داخلی آن نیز علاوه بر الهام گرفتن از معماری دوه اشکانی شامل ۲۰ ستون مرمری در پائین و ۸ ستون در بخش فوقانی است. در بخش هایی از آرامگاه نیز دیوارنگاره‌هایی از فریدون صدیقی نصب گردیده که نمایش صحنه هایی از روایات شاهنامه است.

شهرستان چناران را بیشتر بشناسیم

شهرستان چناران از شهرستان‌های استان خراسان رضوی است. مرکز این شهرستان شهر چناران بوده و دارای دو بخش مرکزی و گلبهار است. در سال ۱۳۸۵، این شهرستان ۱۱۰٬۹۶۶ نفر جمعیت داشته است

تایباد را بیشتر بشناسیم

شهرستان تایباد یکی از شهرستان‌های استان خراسان رضوی در شمال شرقی ایران می‌باشد. مرکز این شهرستان، شهر تایباد است. باخزر و کاریز دو شهر دیگر آن هستند. در سال ۱۳۸۵، این شهرستان تعداد ۱۴۵٬۹۹۲ نفر جمعیت داشته است.