بقعه های اردبیل

بقعه شیخ جبرائیل کلخوران

بقعه شیخ جبرائیل کلخوران پدر شیخ صفی الدین اسحق اردبیلی، جد سلاطین صفوی می باشد که در روستای کلخوران در 3 کیلومتری اردبیل قرار دارد که مقبره شیخ امین الدین جبرائیل به صورت یک هشت ضلعی در وسط باغ قرار گرفته است. سمتی از بنا در پاکار از سنگ های منتظم اجرا شده که بر روی آنها دیوارهای جانبی بقعه از آجر ساخته شده است. در نمای بیرونی بقعه از تزئینات کاشی بصورت تلفیقی استفاده شده است.

 

بقعه های اردبیل

گنبد تخریب شده آن در چند دهه اخیر بازسازی شده است. داخل بقعه با نقاشی برجسته روی گچ و کتیبه هایی با خط علیرضا عباسی مزین گشته است. ساماندهی محوطه اطراف بقعه در کنار مرمت آن از مهمترین برنامه های طرح ساماندهی بقعه می باشد.

 

بقعه های اردبیل

 

بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی

محل کنونی بقعه شیخ صفی الدین حدود 700 سال پیش باغ بزرگی بنام اسفریس بوده است که شیخ صفی الدین اردبیلی در بخشی از آن باغ بزرگ به ارشاد و تدریس مریدان خود می پرداخت.

شیخ صفی الدین اردبیلی در سال 735 هجری قمری در سن 75 سالگی درگذشت وی از بزرگان عرفان و تصوف در ایران به شمار می رفت و از نفوذ مذهبی بالایی برخوردار بود.

از شیخ صفی آثار مکتوبی چون دیوان اشعار و تفسیر قرآن کریم برجای مانده است. طبق وصیت وی او را در محل تدریسش و در مدرس خود با ساختن یک برج مقبره ای بنام الله الله دفن کرده اند. وجه تسمیه آن وجود نام مبارک الله در متن ساقه برج آن با خط بنایی معقلی است.

 

بقعه های اردبیل

 

فرزندان شیخ یک به یک به عنوان مرشد خانقاه، جانشین پدر می شدند و این سیر تحول ارشاد در خانقاه اردبیل توأم با افزایش قدرت مردمی این خانقاه در دوره ای از تاریخ ایران جریان داشت که حکومت مرکزی مستقلی به مفهوم جامع کلمه در کشور وجود خارجی نداشت و بالاخره این حرکت سریع مذهبی در خانقاه اردبیل پس از 72 سال منتج به وصول مقام ارشاد به اسماعیل صفوی پسر حیدر شد.

در دوره حکومت شاه اسماعیل تمام انرژی او مصروف ساماندهی اوضاع کشور بود و فرصت و توجه کافی به امر ساماندهی مقابر اجدادش برای او فراهم نشد و فقط اقدام به ساخت بخشی بنام دارالحدیث در بقعه کرد که بعدها این قسمت ویران شده و امروزه آثاری از آن باقی نیست.

 

بقعه های اردبیل

 

پس از شاه اسماعیل شاه طهماسب اول که جانشین وی بود با ساختن بخشی بنام قندیل خانه مجموعه قبور موجود در بقعه را با سالنی بهم متصل کرد و نظم بخشید.

 

بقعه های اردبیل

 

در دوره صفوی باعنایت ویژه شاهان، این مجموعه در نهایت دقت تکمیل و تزئین شد تا جائیکه آدام اولیاریوس بقعه را با مساحتی نزدیک به 21 هزار مترمربع به بهشت موعود خداوندی تشبیه می کند. بقعه وسیع و دیدنی شیخ صفی با سقوط سلسله صفویه چنان مورد بی مهری و عناد واقع می شود که هم اینک کل مساحت عرصه و اعیانی این مجموعه کمتر از 7 هزار متر مربع است و از اشیاء و لوازم نفیس آن جز نامی غرور آور و یادی تلخ برای نسل امروز باقی نمانده است.

 

بقعه های اردبیل

 

این مجموعه هم اینک کاندید ثبت در فهرست میراث جهانی است و قبر شخصیت های معتبری از تاریخ این سرزمین را محفوظ داشته و بخش بزرگی از تاریخ این مملکت و شاید جهان اسلام بدون این مجموعه قابل تحقیق و تعریف نیست.

بقعه شیخ حیدر مشگین شهر

در محوطه ای موسوم به امامزاده در مشگین شهر برج بلندی واقع است که تقریباً از تمام نقاط شهر و همچنین ورودی های اصلی شهر بخش هایی از آن دیده می شود که بنام مقبره شیخ حیدر تحت شماره 184 در فهرست آثار ملی ثبت گردیده است. تاریخ ساخت این بنا به دوره ایلخانی باز می گردد.

 

بقعه های اردبیل

 

 برج مقبره شیخ حیدر میل بلندی به ارتفاع 18 متر و به قطر تقریبی 5/10 متر به صورت استوانه ای که در چهارچوب آن چهار درگاه با تزئینات معقلی تعبیه شده است. لیکن ورودی طبقه فوقانی در جبهه غربی قرار دارد.