سرمای این روزهای هوا، وقت خوبی برای سفر به ارتفاعات نیست اما اگر برای یک سفر کوتاه بهاری در اطرافتهران برنامه می چینید، پیشنهاد می کنیم روی فیروزکوه به عنوان یک گزینه جدی فکر کنید!
فیروزکوه از شهرستانهای استان تهران است که در شرقیترین ناحیه این استان قرار دارد و علاوه بر طبیعت زیبا، آثار تاریخی و فرهنگی زیادی در آن به چشم می خورد.
بیشتر گردشگران، به بهانه بازدید از روستای ساواشی، تنگهواشی و حجاریهای دوره قاجاریه به فیروزکوه سفر می کنند اما به جز این ها، فیروزکوه دیدنی های زیبایی دارد که تجربه کردنش به شما لذت بی نظیری خواهد داد.
فیروزکوه میان 3 گردنه معروف و برفگیر کشور قرار دارد؛ گردنه امینآباد از طرف تهران، گردنه بشم از طرف سمنان و خطرناکترین و پرحادثهترین گردنه منطقه، گردنه گدوک است که به استان مازندران میرسد.
برای رفتن به فیروزکوه 2 راه پیش روی شماست؛ یکی این که با اتومبیل و از جاده بروید و قطار محلی فیروزکوه نیز پیشنهاد بعدی است که هر روز صبح ساعت 5 از تهران حرکت میکند. برای برگشت هم میتوانید از همان قطار که ساعت 3 از فیروزکوه حرکت میکند، استفاده کنید.
قلعه فیروزکوه
این قلعه بالای کوه صخرهای مشرف بر امامزاده اسماعیل در حومه شهر فیروزکوه قرار گرفته و برای ساخت آن در قسمت دیوارهای خارجی و دفاعی و برج از لاشه سنگ همراه با ملات گچ و ساروج استفاده شده است.
از این قلعه فقط کمی از دیوارههای ضلع غربی و ضلع جنوبی همراه یک برج باقیمانده است و در ضلع شرقی و کنار برج تعدادی اتاق مخروبه مشاهده میشود. برج که نسبتا سالم مانده دایرهایشکل است و حدود 5 متر هم از دیوارهها باقیمانده است. در وسط این برج یک پنجره کوچک مستطیلشکل دیده میشود.
کلاویخو، جهانگرد مشهور اروپایی که در دوره مغول به ایران سفر کرده بود در مورد این قلعه مینویسد: «گویند دژ فیروزکوه چنان نیرومند بود که هیچکس نمیتوانست آن را در صورتی که پادگان کافی در آن موجود میبود، به حمله بگیرد، چون حصار برنوک کوهی است مشرف بر دشتی که این کوه را از کوههای دیگر به کلی مجزا میکند.
در پای حصار در کنار دشت دیواری است که گرداگرد آبادی فیروزکوه راگرفته است و از آنجا دفاع میکنند. در داخل این دیوار آبادی فیروزکوه قرار گرفته و بالاتر از این دیوار، دیوار دیگری به موازات آن کشیده شده است و بالاتر هم دیواری است به موازات 2 دیوار اول که همانا دیوار دژ اصلی است. در میان 2 دیوار اخیر خانههای مردم آبادی واقع است. برفراز اینها سنگرها و استحکامات دژ مرکزی قرار دارد با دیوار محکم و برجهای استوار و بسیار. به این طریق با آن که فیروزکوه داخل یک دژ است، 3 حصار دارد که یکی برفراز دیگری است و نیز در دژ مزبور چشمه زلالی است که اهالی آنجا را کفایت میکند و حال آن که از پایین حصار هم رودخانهای میگذرد که روی آن پلهای متحرک وجود دارد که برای دستیافتن به حصار اول باید از آنها گذشت.»
قلعه باباریش
این قلعه در23 کیلومتری جنوب فیروزکوه و بر بالای صخرهای مشرف به روستای مزداران واقع شده است. مصالح به کار رفته در این قلعه سنگلاشه و ملات ساروج است.
قسمت اعظم این بنا از بینرفته و فقط قسمتی از دیوارهای ضلع شمالشرقی و قسمتی از 2 برج در جهات شمالی و غربی باقی مانده است. بقایای مصالح به کار رفته در بنا از قسمتهای تخریب شده هنوز در محوطه قلعه دیده میشود.
اطراف قلعه سفالهای شکسته در ابعاد مختلف به وفور دیده میشود که دارای رنگهای مختلف از جمله نخودی، قرمز، آجری و فیروزهای با نقوش سیاهرنگ است. این قلعه از قرن 5 تا 9 مورد استفاده قرار میگرفته است.
حمام درده
در مرکز روستای درده و کنار رود کوچکی که از سمت خاور به مرکز روستا و سپس به سمت جنوب جریان دارد، حمامی قدیمی وجود دارد که به گفته اهالی بیش از 200 سال عمر دارد. در ورودی حمام در شمال غربی آن قرار دارد و با پایین رفتن از چند پله و چرخش به سمت شمال به فضای رختکن و از سمت جنوب رختکن با یک چرخش نیمدایره به سمت چپ به داخل گرمخانه راه مییابد.
فضای رختکن مربع و در 3 ضلع آن سکوهایی ساخته شده که محل نشستن و تعویض لباس بوده است. زیر سکوها فضایی وجود دارد که محل قراردادن کفش است. فضای گرمخانه حمام روستای درده که ابتدا خزینهای بوده، به شکل مستطیل و دارای اجزای مختلفی است که در نقشه حمام مشخص شده است. سقف رختکن و گرمخانه گنبدی شکل با طاقهای جناغی و نورگیر است.
پل سنگی فیروزکوه
در مرکز روستای لزور، پلی سنگی با یک دهانه روی رودخانه لزور ساخته شده است که قدمت آن به بیش از 150 سال میرسد. مصالح پل از سنگهای لاشه و تخته سنگ و ملات آن از ساروج است. روی پل را با قلوهسنگ کف رودخانه و ملات ساروج سنگفرش کردهاند.
در حال حاضر پل دیگری به موازات پل قدیمی روی رودخانه ساختهاند و وسایل نقلیه از روی آن عبور میکنند؛ پل قدیمی هم وسیله رفت و آمد اهالی است و نقش پیادهرو را بازی میکند.
سوغات و محصولات
بهترین سوغاتی که می توانید از فیروزکوه بیاورید، گردو، قیسی، زردآلو، گیلاس و آلبالویی است که محلی ها می کارند. به جز این ها، میوه های خوبی هم از باغات فیروزکوه به دست می آید مثل سیب، گلابی، به، هلو، شلیل، انگور، انار، فندق، بادام و بادامزمینی.
اما اگر به دنبال سوغاتی متفاوت تری هستید، حتما عسل و شاه انگبین فیروزکوه را امتحان کنید. رب آلوچه، لواشک و آلوچه محلی و دوغ محلی فیروزکوه هم که جای خود را دارند و بسیار باکیفیت هستند.