تاریخ کردستان تا قبل از اسلام چندان روشن نیست. کردها، اقوامی آریایی هستند که چندین‌هزار سال پیش از میلاد به این منطقه مهاجرت کرده‌اند. با این حال این استان تاریخی دیدنی های طبیعی و تاریخی زیادی دارد که در سفر به آن باید از آنها بازدید کنید.
قلعه حسن آباد
قلعه حسن آباد در 5 کیلومتری سنندج واقع شده و یک مقر حکومتی بوده است. این قلعه‌در دوره صفویه توسط «هِه‌لوخان« حاکم مقتدر ساخته شده است. در حال حاضر ویرانه‌های این قلعه مشهود است.
کردستان را این طور ببینید
پل قشلاق
پل قشلاق روی رودخانه قشلاق در 3 کیلومتری سنندج احداث شده و از بناهای دوره‌صفویه است. این پل تماما با آجر ساخته شده و ملاط آن ساروج است. پل از دو دهانه بزرگ و چهار چشمه کوچک تشکیل شده است. عرض پل 5.80 متر و طول آن در حدود 90 متر است. در دو طرف پایه‌های پل موج‌گیرهایی از نوع مثلثی و مدور تعبیه شده است.
کردستان را این طور ببینید
پل شیخ
پل شیخ روی رودخانه قشلاق در 8 کیلومتری شمال سنندج احداث شده و از آثار دوره‌صفوی است. طول پل 53.5 متر و عرض آن 5.3 متر است. پل 6 دهانه دارد که سه دهانه آن دارای طاق جناغی و سه دهانه دیگر دارای طاق‌های قوسی است.
کردستان را این طور ببینید
قلعه قمچقای
قلعه قمچای در 12 کیلومتری روستای قمچقای بیجار واقع شده است. این قلعه بی‌نظیر از دژهای باستانی و بسیار کهن کردستان به شمار می رود. بنای این قلعه به سده‌های 9-8 پیش از میلاد می‌رسد. در جهت‌غربی دژ، مکانی به عمق 100 متر وجود دارد که با راهی سخت به صفه غربی قلعه منتهی می‌شود.
کردستان را این طور ببینید
در حاشیه شمالی دژ، حفره‌ای به زیبایی تمام تراشیده شده است. در شمال غربی، پلکان طویلی وجود دارد که سه دوره سکونت‌مادها، پارت‌ها و اشکانیان را مسلم می‌دارد. در عصر مغول، محراب کوچکی با چهار پلکان ساخته شده است که در نوع خود جالب توجه است.
تپه باستانی بابا گرگر
تپه باباگرگر در یکی از روستاهای قروه واقع شده است و آرامگاه امام زاده‌ای به نام سیدجمال‌الدین در بالای آن قرار دارد که اکنون زیارتگاه مردم است. در این مکان چند چشمه آب معدنی نیز وجود دارد.
کردستان را این طور ببینید
قلعه زیویه
این قلعه در 42 کیلومتری شمال شرقی سقز قرار گرفته و در سال 1947 میلادی بطور اتفاقی کشف شده است. آثاری که در این قلعه بدست آمده اند، از یک تمدن پیشرفته در این ناحیه نشان دارند.
کردستان را این طور ببینید
از جمله معروف ترین این آثار، سینه‌‌بند بزرگ طلایی است که روی آن تصویر حیوانات افسانه‌ای نقش گردیده است. این آثار به 900 سال پیش از میلاد تعلق دارند.
غار تاریخی کرفتو
غار کرفتو در قلعه‌ای به همین نام بین دیواندره و سقز واقع شده و از معروف‌ترین و مهم‌ترین آثار باستانی کردستان به شمار می‌رود. ساختمان غار به دوره اشکانی و حدود قرن سوم پیش از میلاد مربوط‌است. خانه‌های این غار در 2000 سال قبل معبد معروف «هراکلیس» (خدای یونانی) بود و اهمیت و اعتباری داشت. روی یکی از اطاق‌های آن نام هراکلیتوس با حروف یونانی منقوش و حک شده است و روی دیوار اتاق سوم نقش اسب سواری که آهو شکار می‌کند دیده می‌شود. این شکل یادگار فتوحات گودرز اشکانی و تسلط این پادشاه بر مهرداد پادشاه ارمنستان است.
کردستان را این طور ببینید
دسترسی به این معبد قدیمی اکنون به دلیل سراشیبی تند مشکل است. پس از ورود به غار و عبور از اتاق‌های سنگی، محوطه وسیعی وجود دارد که توسط دالان تنگ‌تاریکی به دو حوضچه سنگی مرتبط می‌شود. نقوش اتاق‌های سوم و چهارم و جایگاه مشعل‌هایی که به وسیله‌کانال‌هایی به مخزن مرتبط می‌شوند، از قسمت‌های جالب و دیدنی غار است. در بقایای ساختمان‌های غار، آثاردالان، رواق، اتاق‌های سنگی، در و پنجره و روزنه‌هایی دیده می‌شود. از شواهد و قرائن پیداست که ساخت غارباید به دوره میترائیسم و مهرپرستی مربوط باشد.
روستای درکی
روستای درکی در فاصله 42 کیلومتری جنوب شرقی مریوان در یک منطقه پایکوهی واقع شده است. در اطراف آن سه کوه و یک دره قرار دارند. آب و هوای منطقه سرد و نیمه مرطوب است. زبان مردم آن کردی است. کوه‌ها، دره‌ها، پوشش گیاهی و حیات وحش متنوع از جاذبه‌ها و عناصر طبیعی آن محسوب می‌شوند.
کردستان را این طور ببینید
روستای نگل
روستای نگل در 60 کیلومتری جاده سنندج - مریوان واقع شده است. معروفیت روستای نگل به مناسبت وجود یک جلد قرآن به خط کوفی است که در گاو صندوق مسجد روستا نگهداری می‌شود. قدمت کتابت این قرآن به بیش از هزار سال می‌رسد. این اثر حیرت‌انگیز مذهبی - هنری، روستا و مسجد آن را به یک موزه معروف تبدیل کرده است.
کردستان را این طور ببینید
روستای اورامانات تخت
روستای اورامانات تخت در دره‌ای شرقی - غربی در شیب تندی رو به روی یال‌ِ شمالی کوه «تخت» در جنوب غربی مریوان واقع شده است. خانه‌های روستا از سنگ و اغلب به صورت خشکه چینی و پلکانی است و سقف آنها را با تیر پوشانده‌اند. خانه‌ها به گونه‌ای روی هم قرار گرفته‌اند که پشت بام خانه‌ای، حیاط خانه دیگری است. آب و هوای این منطقه در فصول بهار و تابستان بسیار مطبوع و در زمستان بسیار سرد است.
کردستان را این طور ببینید
آتشگاه‌های باستانی باقیمانده منطقه نشان می‌دهد که مردم این ناحیه پیش از اسلام، زرتشتی بوده‌اند. رودخانه «سیروان« از دره‌های عمیق این ناحیه عبور کرده و وارد خاک عراق می‌شود.
طولانی ترین رودخانه کردستان