شهرستان نظرآباد یکی از مهمترین مناطق گردشگری استان البرز بوده و قدمت این شهرستان کهن، به وسعت کل تاریخ ایران است...
عدم اطلاع‌رسانی صحیح و عدم معرفی جاذبههای گردشگری، تاریخی، باستانی و مذهبی مناطق مختلف ایران موجب شده تا بخش مهمی از مردم ایران زمین، ندانند که کشورشان دارای چه ویژگی‌ها و پتانسیل‌هایی در حوزه جذب گردشگر داخلی و خارجی است.
آثار باستانی نظرآباد، زینت‌بخش دفتر دبیر کل سازمان ملل
پس جای تعجب نیست اگر بیش از 15 میلیون نفر جمعیت ساکن استان‌های تهران و البرز ندانند در کنار آن‌ها شهرستانی است با قدمت بیش از 9 هزار سال!
پس جای تعجب نیست، اگر کمتر اکثر قریب به اتفاق جمعیت 75 میلیون ایرانی ندانند که نخستین آثار خشت‌های دست‌ساز در ایران و در یکی از شهرستان‌های استان البرز کشف شده و این اثر گرانقدر هماکنون زینت‌بخش دفتر دبیر کل سازمان ملل متحد است!
نام این شهرستان نظرآباد است و تعجبی ندارد اگر نظرآباد را شهر آثار تاریخی ناشناخته معرفی کنیم.
نظرآباد نام یکی از مهمترین شهرستان‌های استان البرز است که در سال 1381 و با تصویب دولت از شهر به شهرستان ارتقا یافت.
این منطقه دارای آب و هوای بسیار مطلوب و زمینی حاصلخیز است و به همین دلیل صنعت کشاورزی و دامداری در این منطقه از رونق بالایی برخوردار است.
کارشناسان حوزه باستان‌شناسی قدمت این شهرستان را بیش از 9 هزار سال تخمین زده‌اند، چراکه آثار به دست آمده نشان می‌دهد که حدود 9 هزار سال پیش در نظرآباد انسان‌ها ساکن و دارای تمدن بوده‌اند.
این آثار از منطقه باستانی ازبکی به دست آمد و نکته بسیار حائز اهمیت این است که نخستین آثار از خشت دست‌ساز توسط انسان‌ها در این منطقه کشف و توسط سید محمد خاتمی رئیس جمهوری وقت ایران به کوفی عنان دبیر کل وقت سازمان ملل هدیه کرد.
مهمترین ویژگی نظرآباد آب و هوای مطلوب این شهرستان، بهره‌مندی از صنعت کشاورزی و به تبع آن محصولات با کیفیت زراعی و باغی و بالاخره صنایعدستی است.
کوزه‌گری، معرق‌کاری، قلاب‌بافی، گلیم‌بافی، شال‌بافی، سراجی، مروارید دوزی، حصیربافی، نگارگری، کاشیسازی و بالاخره ساخت انواع آلات موسیقی از چوب درختان ارزشمند از مهمترین صنایعدستی نظرآباد است که هر ساله زینت‌بخش خانه‌های بسیاری در ایران و خارج از کشور می‌شود.
نظرآباد با روستایی سیاسی و تاریخی
شهرستان نظرآباد به مرکزیت شهر نظرآباد دارای چند دهستان بسیار معروف است که مهمترین آن‌ها عبارتند از دهستان سید جمال‌الدین، نجم‌آباد و بالاخره احمدآباد.
شاید آوازه احمدآباد بیشتر از خود شهرستان نظرآباد باشد. علت این شهرت وجود قلعه احمدآباد و مالک معروفش دکتر محمد مصدق از رجال سیاسی ایران در دوران قاجار و پهلوی است.
دکتر محمد مصدق همان نخست وزیری است که در دوران صدارتش نفت ایران ملی شد و به قول یکی از مورخان تا زمانی که نفس مصدق و آیت‌الله کاشانی با هم گره می‌خورد، هیچ قدرتی توان مقابله با آن‌ها را نداشت و نهضت ملی شدن نفت زمانی شکست خورد که تیغه اختلاف، این دو را از هم جدا کرد.
محوطه باستانی ازبکی، با آثاری به بلندای تاریخ
پس از احمدآباد، محوطه باستانی ازبکی از معروف‌ترین جاذبههای گردشگری شهرستان نظرآباد است.
در منابع باستان‌شناسی درباره این محوطه آمده است: "ازبکی یکی از روستاهای دهستان احمدآباد مصدق از بخش مرکزی شهرستان نظرآباد بوده که در 80 کیلومتری غرب شهر تهران واقع شده است. بخش‌هایی از این محوطه باستانی 9 هزار ساله را کارشناسان مرکز باستان‌شناسی ایران در سال 1348 خورشیدی مورد شناسایی قرار داده و در سال 1352 به شماره 955 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بر اساس کاوش‌های صورت گرفته، محوطه باستانی ازبکی در برگیرنده شش هزار سال بقایای فرهنگی پیش از تاریخ و اوایل دوران تاریخی ایران از نیمه اول هزاره هفتم تا نیمه نخست هزاره اول پیش از میلاد مسیح یعنی دوران مادها است.
ازبکی محوطه باستانی گسترده‌ای برابر با صد هکتار و 10 تپه ارزشمند است که شش تپه از آن را گروهی از باستان‌شناسان ایرانی به سرپرستی دکتر یوسف مجیدزاده (از سال 1377 تا 1384) حفاری کرده‌اند."
همچنین پروفسور هالی پیتمن استاد هنر باستان و تاریخ هنر خاورمیانه در دانشگاه پنسیلوانیا در 16 مهر 1381 پس از دیدار از محوطه باستانی ازبکی شهرستان نظرآباد در یادداشتی که به وسیله عادل نورزاده ترجمه گردیده است، این گونه نوشت: حفاری‌های تپه ازبکی بسیار جالب است. این منطقه حاوی آثاری از هزاره پنجم پیش از میلاد است، مانند ظروف سفالی منقوش، فرهنگ‌هایی از دوران برنز و آهن تا دوره مادها. دکتر یوسف مجیدزاده و گروه او آثار معماری مهمی را از این دوران کشف کرده‌اند.
این اسناد به شکلی بسیار دقیق ثبت و منتشر می‌شود تا اینکه نتایج علمی تپه ازبکی از سوی یک مجمع باستان‌شناسی بزرگ‌تری، مطالعه شود."
آسیاب آبی نظرآباد با آثاری از دوره قاجار
از دیگر آثار باستانی ارزشمند شهرستان نظرآباد می‌توان به آسیاب آبی این شهرستان اشاره کرد.
این آسیاب بر اساس اسناد موجود در دوره قاجار احداث و تا اواخر دوره پهلوی مردم منطقه از آن استفاده می‌کردند.
متاسفانه از سال 1350 به بعد این آسیاب با وجود ارزش تاریخی و جامعه‌شناسی بسیاری که دارد به صورت متروکه درآمد، اما از سال 89 به بعد دو مرحله طرح مرمت و باسازی در آن انجام شد و هماکنون به عنوان یکی از جاذبههای گردشگری نظرآباد به شمار می‌آید.
یکی از زیبایی‌هایی آسیاب آبی نظرآباد مربوط به سقف این بنا است که از نظر معماری ارزش فراوانی دارد.
گازرسنگ با جاذبههای ناشناخته
یکی دیگر از جاذبههای ارزشمند تاریخی و باستانی شهرستان نظرآباد مربوط به محوطه باستانی گازرسنگ است که متاسفانه با وجود ارزش فراوانی که دارد، اطلاع‌رسانی زیادی درباره آن انجام نشده است.
نخستین کاوش‌های باستانی در تپه تاریخی گازرسنگ در سال گذشته انجام شد و همان دورهخبرگزاری فارس در گزارشی پیرامون این تحقیق علمی نوشت: «تپه تاریخی گازرسنگ از مناطق باستانی و بسیار ارزشمند کشور به شمار می‌آید.
بر اساس تقسیمات جغرافیایی و تعیین محدوده‌های کشوری، این منطقه در حوزه شهرستان نظرآباد از مهمترین شهرستان‌های البرز قرار داشته که شاخص‌ترین آثار بر جای مانده در این محدوده، امامزاده ابوالحسن (ع) و همچنین تپه معروف به گازرسنگ است که به 2 محدوده شرقی و غربی تقسیم می‌شود.
امامزاده ابوالحسن (ع) شامل یک ایوان شرقی و کاشی‌کاری‌های بی‌نظیر که نشاندهنده گوشه‌ای از هنر معماری اسلامی است، می‌شود.
گنبدخانه امامزاده فوق نیز، پشت ایوان جای دارد که بنایی است چهارگوش که در قسمت بالا به وسیله سه کنج‌هایی به چند ضلعی و سپس دایره تبدیل شده و گنبد دو پوش امامزاده روی آن احداث شده است.
همچنین تپه گازرسنگ در 18 کیلومتری شهرستان نظرآباد واقع شده و نکته مهم این است که با وجود شواهد مستندات بسیاری مبنی بر قدمت تاریخی این محدوده که حتی 8 هزار سال تخمین زده می‌شود، هیچ کار کارشناسی مهمی در آن صورت نگرفته است.
اما چندی پیش اعلام شد که یک گروه از باستان‌شناسان با مجوز اداره میراث فرهنگی استان البرز به زودی نخستین کاوش‌ها را در این محدوده تاریخی آغاز خواهند کرد.
در همین رابطه خبرنگار خبرگزاری فارس در کرج با مدیرکل (وقت) میراث فرهنگی استان البرز تماس گرفت و از وی درباره نحوه و جزئیات اجرای طرح پژوهشی فوق پرسید.
محمدرضا پوینده درباره عملیات کاوش در این محدوده گفته بود؛ برای این منظور یک تیم خبره و محقق از باستان‌شناسان و اساتید و دانشجویان دانشگاه تشکیل شده است.
به زودی نخستین فصل باستان‌شناسی در تپه گازرسنگ استان البرز با هدف شناسایی و حریم‌نگاری آغاز می‌شود."
روستای عشایری گلدره و روستای زیبای ابراهیم‌بیگی، نگین درخشان نظرآباد
یکی دیگر از جاذبههای توریستی و گردشگری نظرآباد روستای گلدره است. درباره ویژگی‌های این روستا در منابع تاریخی آمده است: گلدره، تنها روستای عشایری استان البرز است که پتانسیل‌های خوبی به لحاظ جذب گردشگر دارد. این روستا یکی از روستاهای پویای استان به شمار می‌رود و همه جاذبههای کویر را داراست که می‌تواند مقصد مناسبی برای تورهای عشایری و کویری باشد. شترسواری، اسب‌‌سواری و دیدن زیبایی‌های آسمان در شب از جمله جاذبههای این روستا است و زندگی سنتی‌ای که در روستا جریان دارد، بسیار لذتبخش و دیدنی است.
پس از روستای گلدره، یکی دیگر از جاذبههای طبیعی نظرآباد روستای ابراهیم‌بیگی است.
ساکنان روستای ابراهیم‌بیگی برخلاف اکثریت نظرآباد که فارس هستند، ترک زبان بوده و از طایفه‌های ایل شاهسون بغدادی و اینانلو هستند.
اکثر روستاییان ساکن ابراهیم‌بیگی کشاورز و یا دامدار هستند.
درباره این روستا در منابع گردشگری آمده است: "ابراهیم‌بیگی روستایی در استان البرز، از توابع شهرستان نظرآباد و بخش تنکمان است. وجه تسمیه روستا مربوط می‌شود به قلعه و امارت شازده ابراهیم خان قجر از نوادگان قاجار که در دوره قاجاریه حاکم محلی منطقه بوده است. قسمتی از دیواره‌های قلعه ابراهیمخان در بعضی از نواحی روستا باقی است.
اثر ارزشمند دیگر این روستا مربوط به یک گورستان به نام "گورستان گبری" است. هنوز کنکاش علمی دقیقی درباره این گورستان انجام نشده، اما گفته می‌شود که گورستان مربوط به دوران قبل از تاریخ است که البته به دلیل عدم کاوش‌های علمی چندان معتبر نیست.
به طور قطع برای معرفی جاذبههای تاریخی، طبیعی، گردشگری و مذهبی نظرآباد نمی‌توان به یک و یا حتی چند گزارش بسنده کرد. چراکه این منطقه دارای آثار طبیعی و تاریخی بسیار ارزشمند بوده و سخن گفتن درباره آن، حداقل یک کتاب قطور می‌طلبد.
به عنوان نظرآباد دارای چندین امامزاده بوده که همواره پذیرای مردم مومن منطقه و گردشگران داخلی و خارجی است.
از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به امامزاده چهل دختر، ابراهیم (ع) و ابوالحسن اشاره کرد که متعاقباً گزارش‌هایی درباره هر یک از این آثار ارزشمند تاریخی و مذهبی منتشر خواهد شد.
روستای لَزور یکی از قطب‌های گردشگری فیروزکوه