دانستنی هایی در مورد استان گیلان

گیلان به لحاظ موقعیت طبیعی ، دارای جاذبه های گسترده ای است که سرتاسر این استان را در بر گرفته است. برخی از این جاذبه ها در فصول خاصی مورد استفاده قرار می گیرند اما برخی دیگر محدودیت فصلی نداشته و در همه فصول قابل استفاده هستند . به طور کلی جاذبه های طبیعی گیلان عبارت اند از :

شهرهای استان گیلان- دیدنی های استان گیلان - دانستنیهایی در مورد استان گیلان

سواحل دریا
طول سواحل دریا در استان گیلان به 22 کیلومتر می رسد. در این مسیر شهرهای آستارا ، بندر انزلی و کیانشهر مستقیماً در کنار دریا قرار دارند. یکی از مشخصات و امتیازات سواحل گیلان ، ماسه ای بودن بخش عمده آن و نزدیکی به جنگل است. در سواحل گیلان می توان به قایقرانی و دیگر ورزش های آبی پرداخت . 
تالاب ها ، دریاچه ها
تالاب انزلی ؛ از جمله زیباترین مناظر آبی گیلان است. این تالاب محل تخم ریزی آبزیان و پناهگاه و مأمن پرندگان بومی ومهاجر است. در داخل تالاب ، جزایر زیبایی وجود دارد ودوشهر زیبای انزلی وآب کناردرساحل آن قراردارند. ازدیدنی های چشم نواز تالاب انزلی می توان از گل های نیلوفر آبی نام برد که غنچه ها و برگ های آن سر از آب برآورده و سطح وسیعی از تالاب را می پوشاند. رویش نی در تالاب هم هر چند از نظر اکولوژیکی مشکلات زیادی ایجاد کرده است، اما در جای خود یکی از مظاهر اصلی اکوسیستم طبیعی تالاب به شمار می آید. انبوه پرندگان در این نیزار زندگی می کنند و ضمن تهیه غذای خود ، به تخم گذاری و تولید مثل در آن ادامه می دهند. تالاب برای پرندگان مهاجر نیز زیستگاه مطلوبی به شمار می رود. 
همه ساله هزاران هزار پرنده مهاجر از بخش های شمالی برای زمستان گذرانی و ادامه حیات به تالاب انزلی روی می آورند. نیزارها ، گذشته از آن که زیستگاه  مناسبی برای پرندگان به شمار می روند، رویشگاه گیاهانی با قابلیت انعطاف فراوان هستند که در صنایع دستی و بومی گیلان کاربرد قابل توجهی دارند. حصیر ، زنبیل ، سبد ، ظروف حصیری و .... از این گیاهان ساخته می شود.

تالاب انزلی محل مناسبی برای ورزش های آبی از جمله قایق سواری است.

دریاچه ؛در جنوب شهر آستارا ، یکی از دریاچه های زیبای ساحلی گیلان در مساحتی کوچک قرار دارد. این دریاچه در شمار بهترین زیستگاه های طبیعی پرندگان است. برای جلوگیری از هجوم مردم به این دریاچه ، این محل جزو مناطق حفاظت شده است. 
در روستای جوکندان واقع در 12 کیلومتری شمال شهر تالش ، برروی رودخانه کوچکی که در پای کوه از دره ها خارج می شوند، یک آب بند مصنوعی ساخته شده که در پشت آن دریاچه کوچکی به وجود آمده است.

عمق این دریاچه به حدود سه متر می رسد و در میان آن درختان جنگلی ، سازگار با محیط آبی از آب سر برآورده اند. گیاهان آبی ساحل دریاچه مانند زنبق در رنگ های مختلف ، چشم انداز زیبایی به دریاچه می بخشند.

در حوالی

فومن ، صومعه سرا ، ضیابر و جمعه بازار برکه های کوچکی وجود دارد که علاوه بر اهمیت اکولوژیکی ، چشم انداز طبیعی زیبایی به نواحی جلگه ای ، واقع در حاشیه شهرهای فوق می بخشد. 
در کناره های سفیدرود و شعبات فرعی آن نیز دریاچه های ساحلی زیبایی را مشاهده می کنیم. این دریاچه ها که در مواقع پرآبی گسترش می یابند ، به نواحی ساحلی شهرستان های لنگرود و رودسر زیبایی خاصی می بخشند.

دریاچه هایی که در پشت سدهای ساخته شده بر روی سفیدرود به وجود آمده ، به سهم خود از مناظر زیبای گیلان به شمار می روند. دریاچه اصلی سد سفیدرود که در دره های جنوبی و غربی شهر منجیل تشکیل شده است، نخستین منظره آبی برای مسافرینی است که از جاده قزوین وارد گیلان می شوند. در پشت سد انحرافی ، تونل تاریک فومن و سد سنگر ، دریاچه های موضعی کوچک با دره های پوشیده از جنگل و یا زمین های کشاورزی ، جاذبه های چشم نوازی را به وجود آورده است.

رودها
بستر رودهای گیلان عمدتاً در مسیر دره های کوهستانی و کوهپایه ای که از جنگل های سرسبز و انبوه پوشیده شده اند قرار گرفته است. از این رو ، برای استفاده از مظاهر طبیعت از بهترین نمونه ها و امکانات طبیعی به شمار می روند و از نظر گردشگری در اغلب فصول سال ، گردشگران زیادی را به خود جلب می کنند. اغلب این رودها برای ورزش های آبی بسیار مناسب هستند.

آب های معدنی
چشمه ی آب گاز سنگرود؛ در روستای سنگرود از توابع دهستان عمارلو شهرستان رودبار قرار دارد.

چشمه کلشتر منجیل ؛ این چشمه حدود یک کیلومتر پایین تر از سد سفیدرود در فاصله پانصدمتری جاده اصلی قزوین به رشت قرار دارد.

چشمه آب معدنی ماسوله ؛ در ابتدای ورودی شهر تاریخی ماسوله در کنار پارک شهر قرار دارد.

چشمه چشماگل ؛در روستای طالم از توابع سنگر قرار دارد.

چشمه ماستخور؛در روستای ماستخور نزدیک رودبار در جبهه غربی سد منجیل قرار دارد.

چشمه آب معدنی سجیران ؛ در اشکور بالا، نزدیکی روستای سجیران واقع است. 
جنگل ها
جنگل های گیلان از مناظر طبیعی زیبای گیلان است. جذابیت جنگل های گیلان در تنوع گونه های جنگلی آنهاست و همین امر آنها را از جنگل های سوزنی برگ متمایز می سازد. سطح زمین های جنگلی گیلان را در فواصل درختان ، فرشی از چمن می پوشاند. جنگل های گیلان با این بستر سبز، امکانات زیادتری را از نظر تغذیه ، حیات وحش و اوقات فراغت فراهم ساخته است. جنگل های سراوان - نزدیک رشت – جنگل های تالش ، جنگل های لاهیجان و جنگل های دیلمان از جمله جنگل های زیبا و دیدنی گیلان است. 
ییلاق ها
مناطق ییلاقی گیلان که در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرد عبارت اند از :

نواحی ییلاقی جواهر دشت؛ در ارتفاعات شرق گیلان قرار دارد و ییلاقِ نواحی چابکسر و واجارگاه و رحیم آباد به شمار می روند.

ییلاق های واقع در مسیر دره رودخانه پل رود؛ دره بسیار زیبای پل رود ، پس از گذشت از روستای دیماین به نواحی ییلاقی این ناحیه می رسد. دره پل رود به دو شاخه تقسیم می شود و هر یک به ییلاق های واقع در مسیر خود می رسد.

ییلاق های دیلمان و اسپیلی؛ ییلاق های این ناحیه ، هم از نظر چشم انداز و هم از نظر آثار  تاریخی و فرهنگی دارای اهمیت بسیار است.

ییلاق های نواحی رودبار ؛ این ییلاق ها را می توان به دو قسمت تقسیم کرد: نخست ییلاق های واقع در شرق سفیدرود که عمدتاً در عمارلو ، توتکابن و پره سر قرار دارند.

ییلاق های تالش و آستارا ؛ ماسوله جنوبی ترین ییلاق تالش است و پس از آن ییلاق های ماسال و شاندرمن قرار دارند. ییلاق « تالش دولاب » ، ییلاق « مریان» ، ییلاق « سوباتان » در این منطقه ، از این زمره اند. شهر آستارا ، از طریق گردنه حیران به نواحی ییلاقی آستارا مربوط می شود.

موزه رشت
ساختمان موزه رشت بنایی است با قدمتی 70 ساله که در زیرزمینی به وسعت 700 متر مربع و با زیربنای 560 متر مربع در خیابان طالقانی ( بیستون ) این شهر واقع شده است. 
این بنا در گذشته به « میرزا حسین خان کسمایی » یکی از یاران میرزا کوچک خان جنگلی تعلق داشت و در سال 1349 هجری شمسی ، وزارت فرهنگ و هنر وقت آن را خریداری نمود. پس از تعمیرات لازم ، برای نخستین بار توسط کارشناسان مرکز مردم شناسی ایران به موزه تبدیل شد و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا سال 1367 با نام موزه ی شهر زیر نظر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان اداره می شد.

با تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور، این ساختمان در اختیار مدیریت برنامه ریزی موزه ها و نمایشگاه ها قرار گرفت و پس از مرمت اساسی در تاریخ دهم مهرماه 1367 بازگشایی شد. این موزه از دو بخش مردم شناسی و باستان شناسی تشکیل شده است.

بخش مردم شناسی
غرفه های مربوط به این بخش در طبقه ی اول موزه قرار دارد. پس از ورود به موزه ، در سمت راست غرفه ای وجود دارد که در آن مجسمه های مومی یک مرد چوپانِ تالش ، ایستاده با پیراهن و جلیقه و شلوار و گیوه ، با چماقی در دست دیده می شود. پیرمردی چانچو به دست ( چانچو چوبی است که بر روی دوش نهاده می شود) که برای فروش مرغ و تخم مرغ به شهر آمده نیز در کنار او دیده می شود. در غرفه دوم سالن شرقی ، سه زن روستایی با لباس های محلی گیلانی قرار دارند. یکی از زنان در حال بافتن حصیر در پشت دستگاه حصیربافی است. 
زنی دیگر در حال بافتن چادر شب دیده می شود. زن سوم بر خلاف این دو زن حالت ایستاده دارد و در اطراف او بافته های دستی مانند گلیم و شال به چشم می خورد.

بعد از دو غرفه ی یاد شده که به موادی از زندگی روزمره مردمان محلی و مشاغل آنها می پردازد، در غرفه ای دیگر به انواع وسایل تدخین ( دخانیات ) برمی خوریم که در آن وسایلی نظیر انواع قلیان های برنجی سفالی ، مسی، ورشویی و شیشه ای و انواع کیسه توتون و تنباکو ، چوب سیگار ، وافور، چپق ، جعبه توتون و جاسیگاری در معرض تماشای بینندگان گذاشته شده است.

در کنار ویترین قبلی ، ویترینی دیواری مربوط به وسایل پیرایش و پزشکی تعبیه شده است. در این ویترین وسایلی مانند سرمه ، سرخاب ، آینه ، شانه های مختلف چوبی ، سرمه دان، سوزن دان، تیغه فلزی ، سنگ و ماشین اصلاح سلمانی و همچنین بادکش مخصوص حجامت از شاخ گاو، انبر دندان کشی ، نی و چاقو ختنه کردن ، پیمانه قاشقی و قمقمه برنجی دردار وجود دارد.

در غرفه دیگر این سالن با نوع و چگونگی ابریشم کشی و چله کشی آن آشنا می شویم. روبه روی این غرفه ویترین هایی وجود دارد که در آن وسایل مورد نیاز حمام مانند لگنچه ، تاس ، سنگ پا، پارچ و لیوان مسی ، قاب آیینه ، جای سرخاب و سفیداب در معرض نمایش قرار دارند. ویترینی دیگر به نمایش انواع قاشق های چوبی محلی و قاشق های فلزی اختصاص یافته است.

یکی دیگر از غرفه ها مربوط به کارگاه سراجی (زین سازی ) است که یکی از مشاغل پررونق مردم تالش و سیاهکل در گذشته بوده است. در این غرفه ابزار مختص این شغل و ساخته هایی مانند تزیینات مربوط به اسب و قاطر چون مگس پران ، دهن بند و ران بند که از چرم ساخته می شد، به نمایش گذارده اند.

پنج ویترین بعدی به نمایش ابزار و وسایل روشنایی و ظروف گوناگون مانند پی سوزها ، چراغ های لامپا ، روغن دان فلزی ، چراغ موشی فتیله دار ، جای شمع ، چراغ بادی ، چای دان ورشو، قوری برنجی اختصاص یافته است.

در انتهای این سالن که به قسمت دیگری منتهی می گردد ، غرفه سفال گری و کارگاه مربوط به آن وجود دارد.

در راهروی باریک جنب سالن شرقی انواع گلیم های محلی به صورت خورجین و کیف و چند گلیم دیگر با انواع نقوش هندسی ، در ابعاد مختلف به چشم می خورد. در همین راهرو غرفه ای دیگر معروف به غرفه زندگی ایوان وجود دارد. این غرفه یک خانه روستایی با سقف گالی پوش را نشان می دهد که در آن یک زن در حال خواباندن بچه ای در گهواره و دیگری در حال نخ ریسی با چرخ ریسندگی ( چَر ) است. وسایل تکمیل کننده این غرفه ها وسایل مورد نیاز یک زندگی ساده و روستایی مانند گمج ، قندشکن، استکان، خاک انداز ، ظرف شیرخوری ، آویزی از اسپند و ... است.

در قسمت دیگری از این طبقه به فرش هایی تاریخی بر می خوریم که با طرح های زیبا و تاریخی ، گل و بوته و اسلیمی با حاشیه و لَچَک و ترنج نقش گشته اند. پنج تخته فرش اهدایی شهرداری رشت ، مربوط به سال های 1306 و 1305 ش که در چهارچوب های بزرگ جای گرفته اند، از این جمله اند.

قراردادها و وقف نامه های مربوط به دوره قاجاریه نیز در این سالن به دیوارها نصب شده و یا درون ویترین های دیواری جاسازی شده اند. ماکت ماسوله در مقیاس 300/ 1 در قسمتی از این فضا به نمایش گذارده شده است. این ماکت وضعیت طبیعی ، نوع معماری و دیگر خصوصیات ماسوله را به صورت جالب نشان داده است.

از دیگر آثار ویژه این موزه مجسمه ای چوبی است که در مراسمی در سال 1368 از طرف « ساموراماشل» رئیس جمهور وقت کشور موزامبیک به رسم یادبود به حضرت آیت الله خامنه ای ریاست جمهور وقت ایران که به آن کشور عزیمت نموده بودند، اهدا شده بود. این مجسمه از جنس فوفل ( نوعی چوب کمیاب و مطبوع ) و نشانگر اندام گره خورده مردان و زنان است که برای رسیدن به آزادی به یکدیگر پیوند خورده اند. این مجسمه از کـُنده یک پارچه ساخته شده و دارای رنگ قهوه ای است. ارتفاع مجسمه 143 سانتیمتر و نقوش کنده شده بر روی آن برجسته است.

بخش باستان شناسی
بخش باستان شناسی موزه رشت در زیرزمین یا سرداب ساختمان قرارداد و مُعّرف عظمت و شکوه باستانی این خطّه و فرهنگ مردمان آن است. بخش باستان شناسی دارای 28 ویترین شیشه ای دو طبقه ، و 11 ویترین دیواری است. قدیمی ترین اشیای این بخش ها پیکان های سنگی متعلق به منطقه پیرکوه است که از حفاری های غیر مجاز کشف شده و تاریخ آن 3 هزار سال پیش از میلاد مسیح تخمین زده می شود. 
برخی از آثار پیش از اسلام موزه ی رشت حاصل اکتشافات باستان شناسی استان و برخی دیگر به سایر نقاط کشور تعلق دارد و به منظور شناخت و تبادل فرهنگی در این بخش قرار گرفته اند. اشیای سفالی این بخش بیشتر به صورت ظروف و گاه به صورت حیواناتی نظیر گاو و قوچ ( ریتون) و پرنده است. اشیای زینتی مانند سنجاق ها، دستبندها ، انگشتر، گوشواره و گردن بند و اشیای رزمی مفرغی مانند خنجر ، کارد، شمشیر، پیکان است. ظروف مفرغی چون پیاله ، ملاقه و جام نیز در این بخش به نمایش گذاشته شده است.

سنگ قبرهای مربوط به دوران اسلامی به دست آمده از « بیورزن» عمارلو ، باغچه سرای آستارا ، بقعه باباولی دیلمان با خطوط نسخ و از جنس مرمر سفید از اشیای دیگر این بخش است. سکه های دوران تاریخی و اسلامی ، خمره های نگه داری مایعات و اغذیه ، کلاهخود جنگی و .... دیگر ویترین های این بخش را زینت داده اند.

علاوه بر این آثار،  مخزن این گنجینه ، محل نگهداری برخی آثار نفیس نظیر سکه و زیورآلات است که گاه به معرض نمایش عموم گذارده می شود.

در طبقه بالا و در قسمت زیر شیروانی ، انباری قرار دارد که محل نگهداری اشیای مطالعاتی است و آثاری که از کاوش های علمی به دست می آید و یا از حفاران و قاچاقچیان به صورت غیر مجاز کشف شده ، ابتدا جهت مطالعه و مرمت در این بخش حفظ می گردد. کارگاه مرمت اشیای موزه نیز در اتاقی دیگر در این طبقه فعال است.
شهرهای استان گیلان- دیدنی های استان گیلان - تبیان
ویرایش و تلخیص: آکاایران

سواحل دریا
طول سواحل دریا در استان گیلان به 22 کیلومتر می رسد. در این مسیر شهرهای آستارا ، بندر انزلی و کیانشهر مستقیماً در کنار دریا قرار دارند. یکی از مشخصات و امتیازات سواحل گیلان ، ماسه ای بودن بخش عمده آن و نزدیکی به جنگل است. در سواحل گیلان می توان به قایقرانی و دیگر ورزش های آبی پرداخت . 
تالاب ها ، دریاچه ها
تالاب انزلی ؛ از جمله زیباترین مناظر آبی گیلان است. این تالاب محل تخم ریزی آبزیان و پناهگاه و مأمن پرندگان بومی ومهاجر است. در داخل تالاب ، جزایر زیبایی وجود دارد ودوشهر زیبای انزلی وآب کناردرساحل آن قراردارند. ازدیدنی های چشم نواز تالاب انزلی می توان از گل های نیلوفر آبی نام برد که غنچه ها و برگ های آن سر از آب برآورده و سطح وسیعی از تالاب را می پوشاند. رویش نی در تالاب هم هر چند از نظر اکولوژیکی مشکلات زیادی ایجاد کرده است، اما در جای خود یکی از مظاهر اصلی اکوسیستم طبیعی تالاب به شمار می آید. انبوه پرندگان در این نیزار زندگی می کنند و ضمن تهیه غذای خود ، به تخم گذاری و تولید مثل در آن ادامه می دهند. تالاب برای پرندگان مهاجر نیز زیستگاه مطلوبی به شمار می رود. 
همه ساله هزاران هزار پرنده مهاجر از بخش های شمالی برای زمستان گذرانی و ادامه حیات به تالاب انزلی روی می آورند. نیزارها ، گذشته از آن که زیستگاه  مناسبی برای پرندگان به شمار می روند، رویشگاه گیاهانی با قابلیت انعطاف فراوان هستند که در صنایع دستی و بومی گیلان کاربرد قابل توجهی دارند. حصیر ، زنبیل ، سبد ، ظروف حصیری و .... از این گیاهان ساخته می شود.

تالاب انزلی محل مناسبی برای ورزش های آبی از جمله قایق سواری است.

دریاچه ؛در جنوب شهر آستارا ، یکی از دریاچه های زیبای ساحلی گیلان در مساحتی کوچک قرار دارد. این دریاچه در شمار بهترین زیستگاه های طبیعی پرندگان است. برای جلوگیری از هجوم مردم به این دریاچه ، این محل جزو مناطق حفاظت شده است. 
در روستای جوکندان واقع در 12 کیلومتری شمال شهر تالش ، برروی رودخانه کوچکی که در پای کوه از دره ها خارج می شوند، یک آب بند مصنوعی ساخته شده که در پشت آن دریاچه کوچکی به وجود آمده است.

عمق این دریاچه به حدود سه متر می رسد و در میان آن درختان جنگلی ، سازگار با محیط آبی از آب سر برآورده اند. گیاهان آبی ساحل دریاچه مانند زنبق در رنگ های مختلف ، چشم انداز زیبایی به دریاچه می بخشند.

در حوالی

فومن ، صومعه سرا ، ضیابر و جمعه بازار برکه های کوچکی وجود دارد که علاوه بر اهمیت اکولوژیکی ، چشم انداز طبیعی زیبایی به نواحی جلگه ای ، واقع در حاشیه شهرهای فوق می بخشد. 
در کناره های سفیدرود و شعبات فرعی آن نیز دریاچه های ساحلی زیبایی را مشاهده می کنیم. این دریاچه ها که در مواقع پرآبی گسترش می یابند ، به نواحی ساحلی شهرستان های لنگرود و رودسر زیبایی خاصی می بخشند.

دریاچه هایی که در پشت سدهای ساخته شده بر روی سفیدرود به وجود آمده ، به سهم خود از مناظر زیبای گیلان به شمار می روند. دریاچه اصلی سد سفیدرود که در دره های جنوبی و غربی شهر منجیل تشکیل شده است، نخستین منظره آبی برای مسافرینی است که از جاده قزوین وارد گیلان می شوند. در پشت سد انحرافی ، تونل تاریک فومن و سد سنگر ، دریاچه های موضعی کوچک با دره های پوشیده از جنگل و یا زمین های کشاورزی ، جاذبه های چشم نوازی را به وجود آورده است.

رودها
بستر رودهای گیلان عمدتاً در مسیر دره های کوهستانی و کوهپایه ای که از جنگل های سرسبز و انبوه پوشیده شده اند قرار گرفته است. از این رو ، برای استفاده از مظاهر طبیعت از بهترین نمونه ها و امکانات طبیعی به شمار می روند و از نظر گردشگری در اغلب فصول سال ، گردشگران زیادی را به خود جلب می کنند. اغلب این رودها برای ورزش های آبی بسیار مناسب هستند.

آب های معدنی
چشمه ی آب گاز سنگرود؛ در روستای سنگرود از توابع دهستان عمارلو شهرستان رودبار قرار دارد.

چشمه کلشتر منجیل ؛ این چشمه حدود یک کیلومتر پایین تر از سد سفیدرود در فاصله پانصدمتری جاده اصلی قزوین به رشت قرار دارد.

چشمه آب معدنی ماسوله ؛ در ابتدای ورودی شهر تاریخی ماسوله در کنار پارک شهر قرار دارد.

چشمه چشماگل ؛در روستای طالم از توابع سنگر قرار دارد.

چشمه ماستخور؛در روستای ماستخور نزدیک رودبار در جبهه غربی سد منجیل قرار دارد.

چشمه آب معدنی سجیران ؛ در اشکور بالا، نزدیکی روستای سجیران واقع است. 
جنگل ها
جنگل های گیلان از مناظر طبیعی زیبای گیلان است. جذابیت جنگل های گیلان در تنوع گونه های جنگلی آنهاست و همین امر آنها را از جنگل های سوزنی برگ متمایز می سازد. سطح زمین های جنگلی گیلان را در فواصل درختان ، فرشی از چمن می پوشاند. جنگل های گیلان با این بستر سبز، امکانات زیادتری را از نظر تغذیه ، حیات وحش و اوقات فراغت فراهم ساخته است. جنگل های سراوان - نزدیک رشت – جنگل های تالش ، جنگل های لاهیجان و جنگل های دیلمان از جمله جنگل های زیبا و دیدنی گیلان است. 
ییلاق ها
مناطق ییلاقی گیلان که در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرد عبارت اند از :

نواحی ییلاقی جواهر دشت؛ در ارتفاعات شرق گیلان قرار دارد و ییلاقِ نواحی چابکسر و واجارگاه و رحیم آباد به شمار می روند.

ییلاق های واقع در مسیر دره رودخانه پل رود؛ دره بسیار زیبای پل رود ، پس از گذشت از روستای دیماین به نواحی ییلاقی این ناحیه می رسد. دره پل رود به دو شاخه تقسیم می شود و هر یک به ییلاق های واقع در مسیر خود می رسد.

ییلاق های دیلمان و اسپیلی؛ ییلاق های این ناحیه ، هم از نظر چشم انداز و هم از نظر آثار  تاریخی و فرهنگی دارای اهمیت بسیار است.

ییلاق های نواحی رودبار ؛ این ییلاق ها را می توان به دو قسمت تقسیم کرد: نخست ییلاق های واقع در شرق سفیدرود که عمدتاً در عمارلو ، توتکابن و پره سر قرار دارند.

ییلاق های تالش و آستارا ؛ ماسوله جنوبی ترین ییلاق تالش است و پس از آن ییلاق های ماسال و شاندرمن قرار دارند. ییلاق « تالش دولاب » ، ییلاق « مریان» ، ییلاق « سوباتان » در این منطقه ، از این زمره اند. شهر آستارا ، از طریق گردنه حیران به نواحی ییلاقی آستارا مربوط می شود.

موزه رشت
ساختمان موزه رشت بنایی است با قدمتی 70 ساله که در زیرزمینی به وسعت 700 متر مربع و با زیربنای 560 متر مربع در خیابان طالقانی ( بیستون ) این شهر واقع شده است. 
این بنا در گذشته به « میرزا حسین خان کسمایی » یکی از یاران میرزا کوچک خان جنگلی تعلق داشت و در سال 1349 هجری شمسی ، وزارت فرهنگ و هنر وقت آن را خریداری نمود. پس از تعمیرات لازم ، برای نخستین بار توسط کارشناسان مرکز مردم شناسی ایران به موزه تبدیل شد و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا سال 1367 با نام موزه ی شهر زیر نظر اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان اداره می شد.

با تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور، این ساختمان در اختیار مدیریت برنامه ریزی موزه ها و نمایشگاه ها قرار گرفت و پس از مرمت اساسی در تاریخ دهم مهرماه 1367 بازگشایی شد. این موزه از دو بخش مردم شناسی و باستان شناسی تشکیل شده است.

بخش مردم شناسی

غرفه های مربوط به این بخش در طبقه ی اول موزه قرار دارد. پس از ورود به موزه ، در سمت راست غرفه ای وجود دارد که در آن مجسمه های مومی یک مرد چوپانِ تالش ، ایستاده با پیراهن و جلیقه و شلوار و گیوه ، با چماقی در دست دیده می شود. پیرمردی چانچو به دست ( چانچو چوبی است که بر روی دوش نهاده می شود) که برای فروش مرغ و تخم مرغ به شهر آمده نیز در کنار او دیده می شود. در غرفه دوم سالن شرقی ، سه زن روستایی با لباس های محلی گیلانی قرار دارند. یکی از زنان در حال بافتن حصیر در پشت دستگاه حصیربافی است. 

زنی دیگر در حال بافتن چادر شب دیده می شود. زن سوم بر خلاف این دو زن حالت ایستاده دارد و در اطراف او بافته های

دستی مانند گلیم و شال به چشم می خورد.

بعد از دو غرفه ی یاد شده که به موادی از زندگی روزمره مردمان محلی و مشاغل آنها می پردازد، در غرفه ای دیگر به انواع وسایل تدخین ( دخانیات ) برمی خوریم که در آن وسایلی نظیر انواع قلیان های برنجی سفالی ، مسی، ورشویی و شیشه ای و انواع کیسه توتون و تنباکو ، چوب سیگار ، وافور، چپق ، جعبه توتون و جاسیگاری در معرض تماشای بینندگان گذاشته شده است.

در کنار ویترین قبلی ، ویترینی دیواری مربوط به وسایل پیرایش و پزشکی تعبیه شده است. در این ویترین وسایلی مانند سرمه ، سرخاب ، آینه ، شانه های مختلف چوبی ، سرمه دان، سوزن دان، تیغه فلزی ، سنگ و ماشین اصلاح سلمانی و همچنین بادکش مخصوص حجامت از شاخ گاو، انبر دندان کشی ، نی و چاقو ختنه کردن ، پیمانه قاشقی و قمقمه برنجی دردار وجود دارد.

در غرفه دیگر این سالن با نوع و چگونگی ابریشم کشی و چله کشی آن آشنا می شویم. روبه روی این غرفه ویترین هایی وجود دارد که در آن وسایل مورد نیاز حمام مانند لگنچه ، تاس ، سنگ پا، پارچ و لیوان مسی ، قاب آیینه ، جای سرخاب و سفیداب در معرض نمایش قرار دارند. ویترینی دیگر به نمایش انواع قاشق های چوبی محلی و قاشق های فلزی اختصاص یافته است.

یکی دیگر از غرفه ها مربوط به کارگاه سراجی (زین سازی ) است که یکی از مشاغل پررونق مردم تالش و سیاهکل در گذشته بوده است. در این غرفه ابزار مختص این شغل و ساخته هایی مانند تزیینات مربوط به اسب و قاطر چون مگس پران ، دهن بند و ران بند که از چرم ساخته می شد، به نمایش گذارده اند.

پنج ویترین بعدی به نمایش ابزار و وسایل روشنایی و ظروف گوناگون مانند پی سوزها ، چراغ های لامپا ، روغن دان فلزی ، چراغ موشی فتیله دار ، جای شمع ، چراغ بادی ، چای دان ورشو، قوری برنجی اختصاص یافته است.

در انتهای این سالن که به قسمت دیگری منتهی می گردد ، غرفه سفال گری و کارگاه مربوط به آن وجود دارد.

در راهروی باریک جنب سالن شرقی انواع گلیم های محلی به صورت خورجین و کیف و چند گلیم دیگر با انواع نقوش هندسی ، در ابعاد مختلف به چشم می خورد. در همین راهرو غرفه ای دیگر معروف به غرفه زندگی ایوان وجود دارد. این غرفه یک خانه روستایی با سقف گالی پوش را نشان می دهد که در آن یک زن در حال خواباندن بچه ای در گهواره و دیگری در حال نخ ریسی با چرخ ریسندگی ( چَر ) است. وسایل تکمیل کننده این غرفه ها وسایل مورد نیاز یک زندگی ساده و روستایی مانند گمج ، قندشکن، استکان، خاک انداز ، ظرف شیرخوری ، آویزی از اسپند و ... است.

در قسمت دیگری از این طبقه به فرش هایی تاریخی بر می خوریم که با طرح های زیبا و تاریخی ، گل و بوته و اسلیمی با حاشیه و لَچَک و ترنج نقش گشته اند. پنج تخته فرش اهدایی شهرداری رشت ، مربوط به سال های 1306 و 1305 ش که در چهارچوب های بزرگ جای گرفته اند، از این جمله اند.

قراردادها و وقف نامه های مربوط به دوره قاجاریه نیز در این سالن به دیوارها نصب شده و یا درون ویترین های دیواری جاسازی شده اند. ماکت ماسوله در مقیاس 300/ 1 در قسمتی از این فضا به نمایش گذارده شده است. این ماکت وضعیت طبیعی ، نوع معماری و دیگر خصوصیات ماسوله را به صورت جالب نشان داده است.

از دیگر آثار ویژه این موزه مجسمه ای چوبی است که در مراسمی در سال 1368 از طرف « ساموراماشل» رئیس جمهور وقت کشور موزامبیک به رسم یادبود به حضرت آیت الله خامنه ای ریاست جمهور وقت ایران که به آن کشور عزیمت نموده بودند، اهدا شده بود. این مجسمه از جنس فوفل ( نوعی چوب کمیاب و مطبوع ) و نشانگر اندام گره خورده مردان و زنان است که برای رسیدن به آزادی به یکدیگر پیوند خورده اند. این مجسمه از کـُنده یک پارچه ساخته شده و دارای رنگ قهوه ای است. ارتفاع مجسمه 143 سانتیمتر و نقوش کنده شده بر روی آن برجسته است.

بخش باستان شناسی
بخش باستان شناسی موزه رشت در زیرزمین یا سرداب ساختمان قرارداد و مُعّرف عظمت و شکوه باستانی این خطّه و فرهنگ مردمان آن است. بخش باستان شناسی دارای 28 ویترین شیشه ای دو طبقه ، و 11 ویترین دیواری است. قدیمی ترین اشیای این بخش ها پیکان های سنگی متعلق به منطقه پیرکوه است که از حفاری های غیر مجاز کشف شده و تاریخ آن 3 هزار سال پیش از میلاد مسیح تخمین زده می شود. 
برخی از آثار پیش از اسلام موزه ی رشت حاصل اکتشافات باستان شناسی استان و برخی دیگر به سایر نقاط کشور تعلق دارد و به منظور شناخت و تبادل فرهنگی در این بخش قرار گرفته اند. اشیای سفالی این بخش بیشتر به صورت ظروف و گاه به صورت حیواناتی نظیر گاو و قوچ ( ریتون) و پرنده است. اشیای زینتی مانند سنجاق ها، دستبندها ، انگشتر، گوشواره و گردن بند و اشیای رزمی مفرغی مانند خنجر ، کارد، شمشیر، پیکان است. ظروف مفرغی چون پیاله ، ملاقه و جام نیز در این بخش به نمایش گذاشته شده است.

سنگ قبرهای مربوط به دوران اسلامی به دست آمده از « بیورزن» عمارلو ، باغچه سرای آستارا ، بقعه باباولی دیلمان با خطوط نسخ و از جنس مرمر سفید از اشیای دیگر این بخش است. سکه های دوران تاریخی و اسلامی ، خمره های نگه داری مایعات و اغذیه ، کلاهخود جنگی و .... دیگر ویترین های این بخش را زینت داده اند.

علاوه بر این آثار،  مخزن این گنجینه ، محل نگهداری برخی آثار نفیس نظیر سکه و زیورآلات است که گاه به معرض نمایش عموم گذارده می شود.